Köy Fırını Yapıyoruz -2

Fırınımızın iç çapı 90 cm, ateş tuğlası duvar kalınlığı 10 cm, fırının ağzını oluşturan, üzerine de bir baca konduracağımız, aynı zamanda da barbekü olarak kullanacağımız tünel misali bölümün uzunluğu 50, genişliği 55, yüksekliği de 45 santimetre olacaktı. Tabanında yine 6 cm kalınlığında ateş tuğlası kullanmaya karar verdik, 2cm’lik şamot harcıyla birlikte 8 cm’ye çıkacaktı kalınlık. Fırının tabanının yerden yüksekliği ise, fazla eğilip bükülmeden içini görebileceğim, fırın küreğiyle çalışabileceğim yükseklik olarak evde pek çok denemeden sonra en iyi olduğuna karar verdiğim üzere 120 cm olacaktı.

Fırın için seçtiğimiz köşeye tüm bu ölçüleri hesaba katarak içi demir hasırlı betondan bir temel  yaptık önce. Sonra, fırının taban ateş tuğlalarının yerden 120 cm yükseklikte olacağı hesabından geri giderek yan duvarları gazbeton kullanarak ördük. Onun üzerine tüm fırının yükünü taşıyacağını göz önüne alarak hasır demir ve 30’ar santim arayla kalın demir çubukları karşılıklı duvaralara oturtup, altına ve kenarlarına kalıp yaparak 10 cm kalınlığında betonladık. İşin bu bölümü çok standart olduğu için fazla detaya girmiyorum.

Tüm yabancı kaynaklarda fırının taban tuğlalarının altında ve kubbeyi tamamen içine alacak şekilde ısı kaybını önlemenin önemi anlatılıyordu. Bunun için de en temel malzeme olarak vermikülit kullanımı öneriliyordu.

Biraz zor oldu ama sonunda vermikülit bulduk. 6 ölçü vermikülit’i bir ölçü çimento ile  karıştırarak elde ettiğimiz harcı 10 cm kalınlığında fırın kaidesinin üzerine yaydık. Kenarlarda kalıp tahtalarıyla 10 cm’lik boşluk bırakmayı ihmal etmedik. Kubbe bittikten sonra bu boşluğa kırmızı tuğladan duvar örerek kubbeyi tamamen örteceğiz.

Ateş tuğlasını işlemek için şamot harcı kullanıyoruz. Şamot harcı kuruduğunda ateş tuğlasıyla aynı refraktör özelliklere sahip olan, aynı zamanda da yapıştırıcı bir harç. Kıvamlı, koyu bir çamur olacak şekilde su ile karıştırdığımız harcı çimentolu vermikülit ile hazırladığımız zeminin üzerine ateş tuğlalarını döşemek için kullanıyoruz. Taban tuğlaları döşerken resimde görüldüğü gibi dokulu, aralarında boşluk bırakmadan, hepsi aynı seviyede ve terazisinde döşüyoruz.

Taban tuğlalarını döşerken hava çok soğudu. Tabanın yaklaşık yarısını döşedikten sonra bir kaç gün sonra devam etmek üzere üzerini naylon bir örtü ile kapatarak şimdilik bırakıyorum.

33 Comments

  1. Sevgili Meyvelitepe sakinleri,
    Henüz fırınınızı okuyamadan birşeyler yazmak istedim.Hemen hemen tamamen aynı düşünce ve yollardan geçerek bir arsa sahibi olduk.”Nasıl bir ev” diye bilgisayarı karıştırırken tesadüfen bulduk yazılarınızı.Sizi biraz geriden takip edeceğiz galiba.
    Yazılarınız profesyonelce yazılmış;akıcı ve dilbilgili.Biz bazen gülmekten katılarak,bazen ürkerek,kimi zaman da canlandırdığınız tablolara hayranlık duyarak okuyoruz yazılarınızı.
    Eşim ve ben şimdilik iyi geceler diyoruz.

  2. Güzel yorumunuz için çok teşekkür ederiz. Yalnız olmadığımızı, bizim gibi düşünen başkaları da olabileceğini düşünerek herşeyi yazmaya çalıştık. Biz de daha işin başında sayılırız ve yapacağımız çok şeyler var daha. Şimdilik şunu söylemeliyiz ki, çok keyif aldık ve her geçen gün kararımızın doğruluğunu bir kez daha görüyoruz. Bu denli bir değişim hiç kimse için kolay değil. Size önerimiz, ne olursa olsun umudunuzu yitirmeyin. İnşallah siz de çok keyif alırsınız. Henüz yazmadığımız bir konuda yardıma ihtiyacınız olursa ya da bir konuda daha detay bilgi gerekirse belirtmeniz yeter, severek yardımcı oluruz.

  3. arkadaşlarım yaptığınız işleri sizlere anlatanlara pek kanmayın gaz betonu kullanmanız son derece olumlu isterseniz bu fırını ilerde seramik pişirme fırını olarak da kullanmak isterseniz daha yapmadı iseniz eski bir fırın imalatcısı olarak sizlere bilgi verebilirim saygılar

  4. Ali Müfit Bey,
    Keşke bir anlatabilen olsaydı da kansaydık bu güzel ülkemizde. Madem fırın imalatı yapıyorsunuz, yani biliyorsunuz, ne güzel olurdu sizin tariflerinizi, fırın planlarınızı bulabilseydik internette, bir güzel gururlanırdık bizim insanımız da bilgi üretiyor ve bunu ülkesiyle paylaşıyor diye. Ne yazık ki biz bulamadık. O yüzden İtalya’nın Pompei kentine has bir fırını yapıyoruz. Yazıda verdiğimiz linki inceleme fırsatı bulduysanız ne denli detay bilginin olduğunu ve dünyanın dört bir köşesinden gelen deneyimlerin nasıl paylaşıldığını da görümüşsünüzdür.
    Ne yazık ki bizim fırın Türkiye’mizde ve Türkçe’mizle yapımı detaylı olarak anlatılan ilk fırın oluyor. Keşke ilk olmasaydı..

  5. Bu arada, fırın yapımını izleyen arkadaşlar için. Fırın’ın kaidesinde gazbeton kullanmamızın fırına özel hiç bir yararı yoktur. Elimizde inşaat artığı gazbeton olduğu için öyle yaptık. Fırını ve döşemesini taşıyabilecek herhangi bir malzeme tuğla, briket vs. olur.

  6. Sayin Meyvelitepe firin ustalari,
    Ben Almanya`da sizin yaptiginiz firini ölcülerinde bahceye bir firin yapmayi düsünüyorum. Suana kadar bu türde birsey yapmadim,fakat elimden is gelir. Sizlerden bilmek istedigim üzerini hangi modelde kapatacaksiniz ( yarim Ay ) seklindemi? birde baca durumu nasil oluyor ? bu konularda bana yazarsaniz cok sevinirim.
    Almanya`dan sevgi ve saygilar

  7. Sevgili Mehmet,
    Pompei tarzında olduğu gibi fırının üzerini tam bir yarım küre şeklinde kapatacağız. Baca, fırın ağzının hemen üzerinde olacak. Ayrıca fırın ağzını biraz uzun tutup (60cm kadar) aynı zamanda barbekü olarak da kullanabilmeyi istiyoruz.
    Fırın konusunun ne kadar merak uyandırdığını site istatistiklerinden izliyoruz. İnanılır gibi değil. Kış sebebiyle fırın yapımına ara verdiğimizden dolayı üzgünüz, biliyoruz çok sayıda okuyucumuz devam etmesini istiyor. Ama az kaldı. Şamot harcının hızlı kuruyabilmesi için ısının 20 derecelere çıkması gerekiyor. Sanırım bu ayın sonuna doğru tekrar başlarız.

  8. merhabalar,
    bizde malatyada kayısılı tepede sizin fırının kardeşini yaptık yakında size yollayacağız.

  9. Arkadaslar merhaba
    Bende sizlerden esinlenerek. Norvec’in guney bati yoresinde Koy firini yapmaya karar verdim.
    simdi temelini atmaya hazirlaniyorum, sanirim bu hafta temelini atarim.
    firinin icinde kullanmak uzere gerekli olan ates tuglalarini buldum.
    Ancak ates tuglalarinin altina kullanilmak uzere vermikulit karisimi bir harc yaptiniz. Vermikulitin ingilizce karsiligi nedir?
    Simdiden tesekkurler.

  10. Ziya bey,
    Vermikülit’in ingilizcesi “vermiculite”. Bulamazsanız perlit de kullanabilirsiniz. Her iki malzemeyi de toprak, torf vb. satan yerlerde bulabilirsiniz.
    Fırınınızı yaparken resimlemeyi unutmayın, fırın kardeşliğine bekliyoruz.
    Kolay gelsin.

  11. Merhaba Sayin Meyvelitepe sakinleri,
    Ben Almayada yasiyorum ve Izmiliyim, sitenizle yeni tanistim yaptiginiz firinin asil Taban ölcüleri ne kadardir, Firinin aynisini evimin bahcesine yapmayi basladim ve Temelini attim, ayrica sizin Meyvelitepeyi gezmeye görmeye gelebilirmiyiz bilhassa Zeytin yetistirme konusunda adresinizi bildirirseniz memnun olurum.
    Selamlar,Saygilar
    Muzaffer Kondu

  12. Muzaffer bey,
    Fırın kubbesinin taban çapı içten 90 cm, dıştan 110 cm.dir. Kubbe iç yüksekliği 45cm, dış yüksekliği 55cm. Tam bir yarım küre yani. Siz ihtiyacınıza göre oranlayabilirsiniz.
    Meyvelitepe’ye gelebilirsiniz tabii. Bizimle [email protected] adresinden haberleşebilirsiniz.
    Saygılarımızla
    Meyvelitepe

  13. SAYIN MEYVELİTEPE SAKİNLERİ,Emek,bilgi birikimi ve tecrübenizi katarak ortaya çıkarıp bizlerle payla ştığınız yapımlarınız için teşekkür ediyor,kolaylıklar diliyorum.Bizde karıncakararınca resimlerini sizlerle paylaşacağımız bir barbekü yapmaya çalışıyoruz.Yapım aşamalarını kaydettiğimiz “BARBEKÜ” müzü sizlerle paylaşmak istedik. Sizlere ve dünyanın uzak noktalarında belkide bize has yemek kültürünün bir parçası olan bu geleneği yaşatmak isteyen vatandaşlarımıza başarılar diliyorum.

  14. sayın meyveli tepe sakinleri yazılarınızı ilği ve merakla izledim. heyacan ve azminize hayran kaldım.bu tur fırınlarda profösyönel olarak yardım almak isterseniz yasardokum.com adresinden bana ulaşabilirsiniz.kara fırın kapak ve imalatı
    her türlü soru ve görüşlerinize canı gönülden destek veririz saygılar erdinç yaşar 0532 3665146

  15. Sitenize döküm fırınla ilgili arama yaparken rastladım. Açıkçası yazının başlığı ilgimi çektiği için hemen açıp bir çırpıda okudum. Çünkü biz de mütevazı arsamıza böyle bir fırın yapmayı düşünüyoruz. Tüm detaylarını atlamadan üzerinde tek tek durarak okudum. Hatta şimdiden burada yazan ve daha önce adını duymadığım malzemelerin teminini nasıl yapacağımı bile araştırmaya başladım. İlk yazıyı da okudum. Birazdan da varsa devam yazısını okuyacağım. Çok teşekkür ediyorum. Eğer yapmayı başarabilirsek ben de bu şekilde tek tek yapım aşamalarını resimlendirmeyi düşünüyorum. Umarım herşey istediğimiz gibi gider. Bu güzel yazı için size çok teşekkür ediyorum.

  16. Firinin alti, cam ve tuz ile doldurulursami iyi sicaklik tutuyor yoksa vermikulit ilemi?

    • Vermikülit ve perlitin ısı izolasyon özellikleri cam ve tuzdan çok daha iyidir. Anadoluda eskiden bu gibi malzemeler yok iken cam ve tuz kullanılırmış. Şimdi de geleneksel olduğu için cam ve tuz kullanıyorlar ama fonksiyonları itibarıyla vermikülit ya da perlit kullanılmasını tavsiye ederim.

  17. Merhaba,
    ” 6 ölçü vermikülit’i bir ölçü çimento ile karıştırarak elde ettiğimiz harcı 10 cm kalınlığında fırın kaidesinin üzerine yaydık” dermişsiniz. Burada 10cm’den kasıt zemin betonu mu yoksa vermikülitli harç mıdır ? Vermikülitli harcın kalınlığı nedir ?
    160×160 cmlik bir alana amatör olarak ticarî bir ekşi mayalı ekmek fırını tasarlıyorum. Ekmeğin pişme sıcaklığı 190 ile 210 dereceler arasında değişiyor. Tavsiyelerinizi istirham ederiz. Selâmetle…

    • 160×160 alan tuğla çıkınca kubbe çapıdır.Dolayısıyla kubbe 80 cm yüksekliğinde oluyor.

    • Yazıda bahsettiğimiz “kaide”den kasıt zemin betonudur. Dolayısı ile ısı izolasyonu maksadıyla yaptığımız vermikülitli harcın kalınlığı 10 cm. Bu harcın üzerine fırın taban tuğlalarını döşeyip, kubbeyi oturtuyoruz. Böylece fırın taban tuğlalarının depoladığı ısı zemin betonuna kaçamıyor.

  18. merhaba, tarımda kullanılan vermikülit aynı ısı yalıtımı işini görüyormu.birde fırın yapan bir kişinin boğunda fırının altına izolasyon için cam kırığı ve kaya tuzu dökmesine rağmen fırının altını odun vs koymak için boş bıraktığından verim alamadığı ve ssonradan tekrar boluğu taşla doldurduğu ve bu sayede verim aldığı anlatıyordu.sizin fırının altıda boş ama vermükülit kullanmışsınız bir sorun yaşadınızmı?

    • Tuz ve cam kırığı eskiden hiç bir izolasyon malzemesinin bulunmadığı zamanlar kullanılıyordu. İzolasyon değeri vermikülit veya perlite göre çok düşüktür.

      Evet, tarımda kullanılan vermiküliti kullanabilirsiniz.

      Bizim fırının tabanında 10cm kalınlığında vermikülitli harç var. Fırın yandığında, içeride cehennem ateşi gibi ateş varken elimi tablanın altına koyduğumda ılık bile olmadığını görüyorum.

  19. Merhabalar;
    Bende fırın yapmaya karar verdim. platformu yaptım ve baharı bekliyorum. Tabiki en büyük yardımcım bu site. Birkaç konuya takıldım. yorumlarınız için şimdiden teşekkür ederim.
    1. Tuz ve camın amacı izolasyon ise; acaba günümüzde neden hala işyeri fırınlarında bile kullanılıyor? kullanılmaması daha mantıklı, çünkü altında tuz olan fırınlar suya karşı hassas olabilirler. su dökülürse tabanda bulunan ateş tuğlalarının altındaki tuz eriyerek boşalabilir.
    2. Acaba bu portland cimento dediğimiz çimento bizim bildiğimiz inşaatta kullanılan normal çimentolardan farklı mıdır? Eğer aynı ise ısıya dayanıklı olur mu ? yanınca sıcaktan çatlamaz mı?

    • Tuz ve cam eskiden izolasyon malzemelerinin olmadığı dönemde kullanılan malzeme idi. Şimdi de kullanılması buradan geliyor. İnsanlar başka fonksiyonlarının da olduğu inancıyla fırın tabanının altına cam ve tuz döşüyor ancak cam ve tuzun izolasyon değeri vermikülit ve perlite göre hayli yetersiz.

      Portland çimentosu evet, bildiğimiz çimento. Taban altında 1 ölçü çimentoya 6 ölçü vermikülit veya perlit olarak kullanılıyor.

      Kubbeyi örerken ya da taban tuğlalarını izolasyon tabakasına yapıştırırken;

      1 ölçü çimento,
      3 ölçü elenmiş ince dere kumu,
      1 ölçü kireç,
      1 ölçü şamot harcı

      önce kuru olarak karıştırılıp sonra yeterince su ile karıştırılarak harç yapılıp kullanılacak. Bu harç içindeki şamot sayesinde ısıya dayanıklı olup refrakter özellikleri taşır.

      • Merhaba, bildiğim kadarıyla tuz ve cam ısı tutuculuğu, ısıyı depolaması için kullanılır. Ve sanıyorum bu sebeple çok imalat fırınlarında yeni hamurlar taşa verildiğinde fırını aniden tekrar ısıtamayacağımız için gerekliydiler. Ve sanıyorum bu bilgi bu sitedeydi. Hürmetlerimle.

        • Tuz ve cam, ısı tutucusu olarak değil, yalıtım malzemesinin olmadığı zamanda geleneksel ısı yalıtım malzemesi olarak kullanılıyordu.

  20. selamlar. geç de olsa bir şey sormak isterim.sitemizde ısınmak için kalorifer kazanlarında kömür yakılmakta ve pek çok atık cüruf çıkmaktadır.bu atıkları, tabana dolgu malzemeleri yerine kullanılabilir mi?

    • Dolgu maddesiyle neyi kasteddiğinizi bilmiyorum ama taban tuğlaları altındaki vermikülit (veya perlit) tabakasını kastediyorsanız, kömür yanığı artığı olan cürüf bir ısı izolasyon malzemesi değildir ve bu amaç ile kullanılmamalıdır.

  21. Merhaba, sizin paylaşımınızdan esinlenerek bir süredir yapmak istediğim fırın yapımına önümüzdeki hafta başlıyorum. Paylaşımınız için teşekkür ederim, çokça faydalanacağım.
    Üstünden çok zaman geçmiş mesajımı görürmüsünüz bilmiyorum ama şansımı denemek istedim.
    Fırın taban yalıtımı için ne kadar vermikülit kullandınız? Serakülit isimli bir firmanın 100 lt çuval ambalajlarda ürününü buldum, ölçülerim sizinkiyle oldukça benzer, bu ambalajdan kaç tane almam gerektiği konusunda emin olamadım. Ayrıca sonrasında kubbe ile çevresindeki duvar arasınada bu üründen kullanmam gerekecek, o yüzden miktar konusundaki tavsiyenize ihtiyacım var.

    • 3 tane alsanız yeterli gelir. Fazlasını bahçede toprağa karıştırarak kullanmak mümkün.

Bir yanıt bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.


*