Herkese merhabalar,
Birçok insan gibi kentte yaşıyor olmamıza rağmen her nedense !!? köy özlemi çekenlerdeniz bizde sizler gibi.
Öyle uzun bir hikayesi yok bizim fırınımızın. Bir gün neden olmasın dedik ve zamanımızın da uygunluğu sebebiyle biraz da boş zaman değerlendirmek amacıyla şehir merkezindeki evimizin terasına fırın yapmaya karar verdik.:)
Nasıl, ne büyüklükte olmalıydı, neye benzemeliydi sorularını hayal gücümüzü kullanarak cevapladık ve düşündüklerimizi bir kağıda karaladık.
Evet buna benzer bir şey olmalıydı ana hatlarıyla.
Bu aşamadan sonra, daha önce en ufak bir fikrimizin olmadığı yapım hakkında bilgi toplamalıydık. Bilgileri internet ve hayat tecrübesi bizlerden fazla olan dostlarımızdan edindikten sonra kolları sıvamalıydık.
Yağmurdan ve güneşten koruma amaçlı olarak öncelikle üzerini kapatmalıydık ve oradan işe başladık.
Burada şu kadar boy, şu ölçüde profil kullandık gibi,ölçüye dair konulardan bahsetmemeye çalışacağım çünkü tasarımdan tasarıma uygulamadan uygulamaya farklılık gösterecektir.
Yazımın bundan sonraki kısımlarında eksik türkçem ve sıkıcı cümlelerimle sizi boğmak yerine fotoğraflarla daha kolay anlaşılabilir olacağım kanısındayım. Mesela fırının gövde duvarlarını ördük yazmayacağım:)
Bu işlemlere başladıktan sonra daha önce tecrübemiz olmamasına rağmen istedikten sonra her şeyin yapılabileceğini test etmiş olduk, hatta ve hatta mala, kürek, kum, çimento ile uğraşmak ve sonucunda bir şeyler oluştuğunu görmek o kadar keyif verici bir şey ki, bir çok kez iyi ki yapmaya karar vermişiz dediğimiz çok olmuştur.
Sürekli biz diyorum çünkü abimle birlikte yapmaya karar verdik, fakat öyle olmadı 🙂 tüm ev halkı ile bir grup çalışmasının eseridir bu fırın. Hatta eş dostunda manevi ve lojistik desteği anlatılamaz. Kısacası ufacık bir fırının bizlere ve çevremize bu kadar mutluluk yaşatabileceğini ve gündemimize oturacağını hayal bile edemezdik.
Tekrar konumuza dönelim, ısı yalıtımı için cam kırıklarını da serdik. 110 adet bilumum madensuyu şişesi:)
Bunun üzerine birde kaya tuzu dökülmesi gerektiği bilgisine sahiptim fakat almak mı zor geldi yoksa fırındaki fonksiyonunu anlayamamış olmam sebebiyle mi ihmale getirdim bilmiyorum.:)
Ateş tuğlalarını cam kırıklarının üzerine şamot harcı da kullanarak dizdik.
Ateş tuğlalarının üzerine belirlediğimiz büyüklükte taban oluşturduk. Bu büyüklüğü tespit etmek uygulamadan uygulamaya farklılık gösterecektir fakat ölçü için yuvarlak pas pas bile kullanılabilir. Tabiki de şaka yapıyorum, paspas konusunun değerli bir büyüğümüz tarafından bizde güzel bir anısı bulunmakta o yüzden değinmeden edemedim.:)
Fırının alt iki sırasında kara tuğla kullandık ki, ileride kürek maşa gibi araç gereç fırın duvarına zarar vermesin biraz daha sağlam olsun.
Sağlamlık düşüncesiyle sac kapıyı da istediğimiz formda kıvırdıktan sonra fotoğrafta belli olmasa da zemini delerek çiviledik. Harçlama esnasında esnememesi için araya ağaç sıkıştırdık.
Sıra geldi köyden temin etmiş olduğumuz ve sonrasında ıslatarak 3-4 gün dinlendirmiş (bu bekleme ekşitme diye tabir ediliyor, topraktaki havanın tahliyesine ve toprağın daha sağlıklı olmasına yarıyor imiş) olduğumuz balçıklı toprak ile samanı karıştırmaya.
Sanki olay gitgide dahada güzelleşiyor ya da sadece çocukluktan gelen ve doyuma ulaşmamış bir çamurla oynama güdüsü:)
Ve yine köyden tedarik ettiğimiz kiremitleri de kullanarak fırını örmeye başlayabiliriz.
Kubbeyi örer iken yuvarlaklığı verebilmek ve örme esnasında yıkılmaması için muhtelif yöntemler var, fakat herhangi bir yöntem kullanmaksızın işlemeyi tercih ettik. Çamur öyle güzel bir bağlayıcı ki çamurla kiremitleri yapıştırmaya başladığınızda bu özelliği keşfediyorsunuz ve kubbe herhangi bir destek kullanmadan yuvarlanır mı sorusu kafanızdan uçup gidiyor.
Dikkat edilmesi gereken bir nokta fırının iç yüzeyine mümkün olduğunca toprak çıkartmamakmış, sadece kiremitlerin görünmesi daha makbulmüş.
Fotoğraftaki delik baca değil sizi yanıltmasın, sadece kubbeyi tepe noktasına kadar kapatmadan önce fotoğraflamış olduğum bir kare. O delikte sıfır noktasına kadar kiremitleri örerek kapanacak. Zirve noktası için de genelde sac destek konulabiliyor, fakat biz koymamayı tercih ettik.
Karşı tarafta çok net görünmemekle birlikte bir havalandırma deliği mevcut, hatta onun yanında mekanik kadranlı bir termometre ayağı görünüyor.
ve nihayet mutlu son.
Bundan sonra fırının ön tarafına mangal vs için bir bölme, yani popüler ismiyle barbekü yapmaya geldi.
İki yana tuğlaları ördük ve üzerine bacayı oturtmak için tavan yaptık. Tavanı özellikle betondan yapmadık ki beton ısıya maruz kalınca patlayıp dökülmesin. Profilden bir iskele yaparak bacayı yerleştirdik ve çamurla doldurduk.
Baca neden sıvasız diye düşüneceksiniz, toprağımız bitti:) tedarik edince tekrar üzerinden geçilecek.
Ve alıştırma ateşlerini de bir iki hafta bekledikten sonra kademeli olarak yakmaya başladık, en son ateşimiz 265ºC kadar çıktı.
Artık sıra çevre düzenlemeye gelmişti. Çardağımızın birazda dekoratif durması amacıyla kayrak taşıyla dekore etmeye karar verdik. Yine elimizden geldiği kadarıyla amatörce örmeye başladık.
Bundan sonrası da Allah sıhhat ve afiyet verdiği sürece gıda pişirme metotlarını öğrenmek ve test etmekle geçecek gibi görünüyor.:) İsimlerini tek tek saymaksızın desteği bulunan tüm dostlarımıza teşekkürü borç biliriz.
Allaha emanet olun,saygılarımla.
Mustafa ŞENTÜRK
aldığınız keyif her satırınızdan yansıyor. eminim bu fırında pişen herşey çok ama çok lezzetli olacak. sağlık ve afiyetler dilerim.
Mustafa bey,
Sizin, ağabeyinizin ve düşünen, yardım eden herkesin eline sağlık. Çok yaratıcı bir fırın olmuş. Güle güle kullanmanızı, önünde ailenizle birlikte mutlu zamanlar geçirmenizi diliyorum.
Fırnınızla ilgili bir kaç şey söylemek gerekirse, fırınınız Anadolu tarzına çok yakın olmuş. Çok hoşuma giden bir kaç şeyi sayayım. Kerpiç harcı kullanmanız çok güzel. Eski tip kiremitleri kullanmanız da çok hoş. Bu kiremitler, düzgün kubbe örülmesinde, kubbeye istenen kavisin verilmesinde çok kullanışlılar.
Fırınınız görsel olarak da çok güzel. Hiç de amatör işine benzemiyor.
Bir kaç küçük noktayı da örnek alarak fırın yapacaklar için belirtmeliyim.
Kubbenin geeometrisi tam yarım küre değil. Bu ısının fırının içinde homojen olmamasına yol açabilir. İlk başta dezavantaj gibi görünüyor, fakat fırınınızı tanıdıkça avantaja da çevirebilirsiniz.
Cam kırıkları ve tuz, ısının fırın tabanında kalması, kaybolmaması için kullanılır. Tuzun ayrıca taban tuğlalarının arasından pişenlere lezzet verdiği düşünülür.
Cam kırıkları, başka izolasyon malzemelerinin olmadığı dönemde muhakkak çok kullanışlı. Ancak, şimdilerde perlit, vermikülüt gibi, ısı geçrgenlik direnci çok yüksek malzemeler kullanılması daha iyi bir izolasyon sağlar. Sizin cam kırığı tabakasının kalınlığı resimde biraz az gibi geldi.
Fırını yaktığınız bir gün, fırın iyice ısındıktan sonra döşeme betonunun altını herhangi bir ısınma var mı diye kontrol ediniz. Yoksa sorun da yok. Varsa fırın buradan ısı kaybediyor anlamına gelecektir. Ona göre davranırsınız.
Bir başka şey, fırın tabanına döşediğiniz ateş tuğlaları kubbe sınırlarının dışına taşmış. Fırın ısındığında tuğlalar ısı enerjisini depolar. Refrakter malzeme olan tuğlalar, ısıyı komşu tuğlalara doğru yayarlar. Bu durumda, sizin fırında tabanda depolanan ısının bir kısmı, kubbe dışına taşan tuğlalardan dolayı dışarı yayılabilir.
Yeni fırın yapacakların bunları göz önüne almasında fayda var. Öte yandan, her fırın ayrı özelliklerdedir ve fırın sahibi fırnının özelliklerini tam olarak anlarsa ona göre davranır ve fırınını kullanır. Olası mahzurlar kullanım şekliyle bertaraf edilir.
Tekrar elinize ve emeğinize sağlık diyorum.
Ya hocam; bende fırın yapmaya niyetlendim. İlk önce platformu yaptım 4 sıra biriket üzerine 2 x2 metre ölçülerinde beton döktüm nisana kadar ara verdim. İlk hatayı yaptım. Yükseklik 1 metre oldu üzerine 15 cm perlit harci, onun üzerine 10 cm cam kırığı, 5cm tuz ve 6 cm ateş tuglasi konulacak yani 35 cm daha yükselecek. Biriketi 3 sıra örmem gerekiyormuş. Bahara kadar araştırma yapacağım.
Bir konuya çok takıldım. Kubbeye örülen ateş tuğlalarını şamot harciyla öreceğim. Şamot buldum. şamot harcı nasıl yapılır. Su ile yoğurup yapsam yapışır mı? Yoksa çimento, kum, şamot, kireç karışımı yapsam. Bu harç ısıya dayanırmı? bana çimentolu harç patlar, sade şamot kolay kurumaz diyorlar. Çamuruda ben bulamıyorum. Kararsız kaldım.
Bu gün taş fırın ustasına gittim. Deneme yanilma yoluyla bulacaksın. Ya da bana parayı vereceksin izleyip öğreneceksin yok öyle bir dünya diyor.
Ben yinede şamotu su ile yoğurt kıvamında yoğurup ateş tuğlalarını örmeyi düşünüyorum. Bu şamot harcının ateşi görünce taşa dönüşeceğini düşünüyorum.Tabiki bildiğimden değil Şamot torbasında harcın nasıl hazırlandığı yazmıyor. Yorumlarınızı bekliyorum. Herkese teşekkürler…
Bu fırını doğal malzemeler kullanıldığı için ayrı bir yere koydum.
Tebrikler
http://www.facebook.com/topic.php?uid=28420399394&topic=5395
Sn Murat Hasan Tabakoğlu burada bir taşfırın yapımını anlatmış.Tabii biz amatörler için 80 cm lik fırın taban derinliği çok fazla ama ölçüleri azaltılmış amatör fırınların tabanı anlatılana benzer yapılabilir en alta iri çakıl , üstüne ince çakıl,onun üzerine cam kırıkları ,en üste de iri tuz yayılıp,Sizin de işaret ettiğiniz gibi tabandaki ısının dışarıya verilmemesi için taban tuğla döşemesi de kubbe dışına taşırılmadı mı tamamdır.Fırın yapanların eline sağlık,çabalarıyla bizleri de yüreklendirdikleri için teşekkür ediyorum.Pişirdikleri bereketli olsun ve afiyetle yesinler.
Yaşar Uğur
senin gibi bir ustadan da bu beklenirdi;:))
yaratıcılığın sınırı yok…..insan isteyince mekanda yaratabiliyor…b bakımdan takdire deger….
Beğeni,fikir ve güzel temennileriniz için hepinize ayrı ayrı teşekkür ederim.
Denizcim usta yakıştırman için sana ayrıca teşekkür ediyorum,en kısa zamanda bekliyorum.
Merhaba Mustafa bey,
İnanın fırınınızı çok ama çok beğendim.Sizi bu eşi bulunmaz yapıtınızdan dolayı tebrik ediyorum ve başarılarınızın devamını diliyorum.Fakat ben bu fırının % 100 verimli olduğuna inanmıyorum,sadece göze hitap etmesi olumlu görünebilir ama detaylı başında denemeden,pareto analizlerleri yapmadan uzaktan konuşmak pek doğru olmadığını düşünmekteyim.Adam gibi bir kuzu bacağı vs.. yapıp muhabbet olmadan size notum bu yüzden her zaman 1 eksik olacak.
Berkantçım malum havalar sertleşmeye başladı buyüzden acilen fırının karşısındaki çardağı kapatma kararı aldık,aksi taktirde bu kış fırının keyfini rahatça süremeyeceğiz.Şuan lambri tedarik aşamasındayız,döşemeyi yapıp masayı koyduğumuz gün kuzu bacağı kolay(hatta ön bacaktan yapılması ve nasıl yapılması gerektiği bilgisini edindim).Türkiyeye döndüğünde kesinlikle yetişmiş olur.Biliyorsunki not değil, önemli olan muhabbet:)
Harika olmuş. 🙂
Tebrik ederim,emeğinize sağlık.
HARİKA GÖRÜNÜYOR AMA BİR ŞEYİ ANLAMADIM DUMAN NEREDEN ÇIKIYOR FIRINDA BACA YOK HAVALANDIRMA DELİĞİ DEDİĞİNİZ YERDENMİ ÇIKIYOR ANLAMADIĞIMDAN SORUYORUM YAZARSANIZ SEVİNİRİM SAYGILARIMLA
tam benim bahçeme yapmak istediğim fırının tarifi… harikasınız gerçekten! elinize kolunuza sağlık… yapmak için sabırsızlanıyorum…
10 numara olmus yalnız kiremitleri nereden ve nasıl temin ettiniz
Ellerinize sağlık, çok güzel görünüyor, yaptığınız heyecan eksilmeden kullanmanızı umarım.
Merhabalar.
@Meyvelitepe; Fırın yüksek bir ısıya geldiğinde (450ºC) dediğiniz gibi alttan kontrol ettim buz gibi,herhalde alttan kaçak yok.Ve yine dediğiniz gibi fırını her yaktığımda keşfediyor,özelliklerini öğreniyorum.Keyif verici birşey buyüzden hiçbirşey pişirmesem bile ateşle oynayabilirim.:)Bu hafta kar yağarken bile fırını yakma fırsatım oldu,anlatamayacağım kadar güzel bir atmosferdi:)Fırın sahibi olmak isteyen herkese şiddetle tavsiye ederim,”hayallerinizi ertelemeyin”.
@Mustafa & Emrah;Teşekkür ederim.
@Metin;Duman yukarıdan aşağı 23 ve 24. fotograflarda görünen bacadan çıkıyor.Yani kubbe içinde oluşan duman kapının üst bölgesinden öne doğru gelerek barbekünün üzerindeki bacadan tahliye oluyor.Ve çokta kuvvetli bir emişi var. Havalandırma dediğimiz delik arka bölgede ve ben genelde kapalı tutuyorum.Ancak ve ancak beklenilenin üzerinde sıcaklık oluşmuş ve pişirilecek gıdaya fazla gelecek ise frının ısısını düşürmek için nadirde olsa açabiliyorum.Eğer dereceyi sık kontrol edersem açmamada gerek kalmıyor.
@Serpil;En kısa zamanda başlamanız ve hayalinizdekinden dahada güzeline sahip olmanız dileklerimle.
@Alper;Genelde köylerde bu kiremitlerden var,biz köyden temin etmiştik.Kullanılmamış olsun derseniz kiremitçilerdende temin edebilirsiniz.(kiremit yazarak görsellerde aratırsanız göreceksiniz)fakat tavsiyem eski kiremitlerden bulup kullanmanız olacak yeni kiremitlerin içerisinde toprak harici katkı maddeleri olabilir diye düşünüyorum.
@Halil;Çok teşekkürler.İnanın eksilmiyor aksine artıyor.
Ellerinize sağlık. İnşallah bende bu bahar yapacağım.
1 Senedir düşünüyorum, nasıl yapacağım diye. Bilenlere soruyorum ama cesaret edemedim, sizin tarifinizden sonra yapmaya karar verdim. Ağzınıza sağlık.
ellerinize ve emeğinize sağlık çok güzel görünüyor bende uzun zamandır araştırıyorum bahçem için daha detaylı bilgi için banada yardımcı olursanız çok mutlu olurum bizim buralarda bu işlerden anlayan hiç kimse yok .tekrar emeğinize sağlık afiyetler olsun.
fırının altına koyulan cam kırıklarını arkadaşlarımız soda şişelerini kırarak elde etmişler. bence oto camcılarında elde edeceğiniz modeli geçmiş havalı tip oto camlarını tek çekiçlr ve homojen şekilde elde edebilirsiniz bende çok meraklıydım öyle yaptım hoşça kalın.
Çok mantıklı:) Hem de tüm parçalar homojen aynı ebatta olur.Güzel fikir için teşekkürler.
merhaba sızın gibi köy fırını yaptık 50 cm ön genişligi ama içini yaptıgımız zaman önünden duman cıkıyo bacadan iyi cekmiyo neden kaynaklanıyo ?
Merhaba,
Kullanmış oldugunuz camuru nereden temin edebilirim?