Kuru yapraklar ve taze dallarla kompost

Yine bir sonbahar – kış geçişindeyiz. Kış için alınan önlemler ve bahar hazırlıklarının devam ettiği bu dönemde hava yağışlı olmadığı sürece bahçede iş bitmez. Hoş, güneşin kavurmadığı, soğuğun ısırmadığı ve yağmurun ıslatmadığı böyle havalarda bahçede olmaya itiraz edecek bir bahçıvan da yoktur herhalde. “Bir bahçeyi ekmek yarına inanmaktır,”derler ya, daha kışı görmeden, bahara hazırlanırken yaptığımız tam da böyle bir şey işte.

Likapa (mavi yemiş) yatağı

Yerleri değişecek bitkilerin taşınması, yeni geleceklere yer hazırlanması bu dönemin işlerinden. Bu yıl, önceki yerlerinde bir türlü büyümeyen likapa, mavi yemiş bitkilerini PH seviyesi düşürülmüş organik maddesi çok yüksek toprakla doldurduğumuz, özel olarak hazırlanan yataklarına taşıdık.

Yeşil yapraklı, çok yıllık bitkilerimize gübre takviyesi yaptık.

Kuşkonmaz nüfusunu artırmak üzere, tohumdan itibaren bir yıldır hazırladığımız kuşkonmaz pençelerini kalıcı yerlerine ektik.

Tadına doyamadığımızdan sayılarını artırmak istediğimiz ahududulara ayırmaya karar verdiğimiz sebze adasını, meyve adasına dönüştürmek üzere hazırlıklarımızı yaptık.

Bektaşi üzümlerinin dallarından daldırma yöntemiyle kendi kendine çoğaldığını gördük. Aynı yöntemle çoğalacağını düşündüğümüz kırmızı frenk üzümünün dallarını da hazırladığımız kap içinde toprağa daldırdık.

Gelecek yazın sebzeleri için şimdiden yapılması gereken en önemli işlerden biri taptaze, hayat dolu kompostlar hazırlamak. Ancak, havanın giderek soğuduğu bu mevsimde büyük ölçekli kompost hazırlamak da, kış boyunca bakımını yapmak da oldukça zahmetli, ancak her şeyin bir kolayı var. Daha doğrusu iki kişi tüm işlere yetişemediğimizden biraz tesadüfen, biraz da gözlemlerimizle keşfettiğimiz yöntemle bu işi fazla yorulmadan yapmanın bir yolunu bulduk. Bu basit yöntemi Facebook sayfamızda paylaştığımızda gördüğü ilgiye şaşırdık, bunun üzerine sadece blogu takip edenler için bir de buradan paylaşalım istedik.

Kestane yaprağı dolu dev çuvallar

Dallarda kalan son yaprakların da döküldüğü bu sezonda biz, çuvallarımızı alıp ormandaki patika yolların kenarında kuru yaprak toplamaya çıkarız. Kestane ağacından zengin bu tepelerde, patikalar yer yer diz boyu kestane yapraklarıyla kaplıdır. Bu yaprakları bulabildiğimiz en büyük çuvallara sıkıştıra sıkıştıra doldurur, çuvalların ağzını da sıkıca bağladıktan sonra bahçenin ayakaltı olmayan bir yerine yatırırız. Her türlü hava koşuluna maruz kalan çuvallardaki yapraklar, mikroorganizmaların ince işiyle bir yıl içinde mis gibi humus kokan, simsiyah toprağa dönüşürler.

Bu kompost için kestane tercih edilse de, aslında her türlü ağaca, özellikle de sağlıklı orman ağaçlarına ait kuru yapraklar kullanılabilir, yalnızca ceviz yaprakları Juglan isimli bir çimlenme önleyici içerdiğinden tercih edilmez. Elma, armut gibi kültüre alınmış ağaçların yapraklarında da patojen fungus ve bakterilerin bulunması ihtimaline dikkat edilmelidir. Bunlardan yapılmış kompostları elma, armut gibi ağaçlarla aynı ailedeki bitkilerde kullanmamak gerekir.

Çuvallarda muhafaza edilen kuru yapraklar, tıpkı orman tabanında birikip üstüste yığılmış olanlar gibi, yağmur, kar ve benzeri her koşula maruz kaldığından nemini kaybetmeden humusa dönüşebiliyor. Bu yöntemin, yaprakların tel sepet gibi açık ortamlarda biriktirilmesinden en önemli farkı, yapraklar arasında nemin muhafaza ediliyor olması.  Gözlemlerimize göre tel sepette biriken yaprak ve dallar iyice kuruyor ve yıllarca kompostlaşmadan kalıyor.

Kestane yaprakları

Aslında kış öncesi dökülen kuru yaprakların ne yapılacağı dünyadaki bütün bahçıvanları meşgul eden bir konu. Son zamanlarda bu konuda yapılan yayınlarda, çim ekili bahçeler de dahil olmak üzere, kuru yaprakların yaban hayatı korumak adına, hiç toplanmaması gerektiğine dikkat çekiliyor ve pek çok canlının bu yaprak yığınları altında kışı sağ salim atlatmayı başarabildiği belirtiliyor. Dolayısıyla kompost yapılmayacaksa bile dökülen yaprakları bahçede olduğu gibi bırakmak en iyisi. Biz de bahçemizdeki kendi ağaçlarımıza ait yaprakları öylece bırakıyoruz.

Çuval yöntemini, yaprak döken ağaçlarda budama yaptıktan sonra, henüz tazeyken öğüttüğümüz, sağlıklı ağaç dallarıyla da uyguluyoruz. Onları da aynı şekilde çuvallara doldurup, işi mikroorganizmalara bırakıyoruz. Bir yıl sonunda o dallar da mis kokulu, simsiyah, capcanlı bir toprağa dönüşüyor.

Taze dal kompostu (keşke kokusunu da paylaşabilseydik)

Aslında zamanı bol doğa ana, işlerini kendi hızında, hayran olunası bir titizlikle yapıyor; bize düşen ise acele etmemeyi, bu hıza ayak uydurmayı öğrenmek. Blogun ilk yıllarında Kara Altın başlıklı yazı dizisinde anlattığımız sıcak kompost yöntemiyle kısa zamanda kompost yapmak için epeyce ter dökerken, artık kendimizi doğanın akışına bıraktık, ne de olsa o bu işi milyonlarca yıldır yapıyor.

Son söz olarak, gördüklerimizden öğrendiğimiz organik her şeyin, hangi safhalardan geçerse geçsin, sonunda hep mis kokulu, bol humuslu toprağa dönüştüğüdür; kısacası doğada da, tıpkı masallardaki gibi, her zaman iyiler kazanır.