Johnson – Su kompost biyoreaktörünün yapılışına ilişkin belgeden alıntı:
Amazon havzasında, “terra preta” olarak adlandırılan, insan yapımı tarım alanlarındaki Amazon kara toprağının süregelen verimliliğinin, kısmen topraktaki orijinal içeriği metabolize ve stabilize eden mikroorganizmalarla ilgili olduğu söylenir. Bu süreçte mantarlar özellikle önemli bir rol oynamaktadır.
Johnson -Su (J-S) biyoreaktöründe üretilen kompost mikrobiyal olarak çeşitlilik içeren ve mantar baskın bir toprak mikrobiyomu oluşturmakta ve hektar başına 1 kg miktarında uygulanabilmektedir. Bu kompost, tıpkı fırıncının hamuruna maya eklemesi gibi toprağa az miktarda eklenerek mikrobiyal bir aşılama işlevi görmektedir. Gerek Johnson – Su kompostunun gerekse Amazon (terra preta) topraklarının kalitesinin anahtarı, mantarların varlığı gibi görünmektedir.
Johnson – Su Kompost Biyoreaktörünün (J-S K.B.) faydaları:
Tipik ticari kompost hazırlama yöntemleri hız ve maksimum miktar elde etmeye göre tasarlanmıştır. Kompostun olgunlaşmasına zaman tanınmaz. Ev tipi kompost yöntemleri ise hem emek yoğundur hem de istenmeyen koku, haşere sorunları ortaya çıkabilir.
Bunların aksine J-S Kompost Biyoreaktörü çevirme/altüst etme/karıştırma gerektirmez, koku ve sinek yapmaz. Reaktörün tasarımı malzemenin hava yardımıyla kompostlaşmasına, tam anlamıyla biyolojik olarak bozunarak zengin bir mikrobiyal içerik kazanarak mantar baskın bir komposta dönüşmesine izin verir.
Kompostun olgunlaşması tamamlandığında ortaya çıkan son ürün çamur kıvamındadır. Avuç içinde sıkıldığında parmaklar arasından hamur gibi fışkıran bir yapıdadır.
Olgunlaşan kompost ekstre gibi uygulanabilir, sulandırılarak tohum kaplaması olarak büyük çaplı ekim dikim işlerinde kullanılabilir veya doğrudan toprağa karıştırılır.
Tohumlar J-S Biyoreaktör kompostuyla kaplandığında çimlenme oranları yükselir, uygulama toprağın karbon içeriğini arttırarak su tutumunu iyileştirir, bitki sağlığını olumlu etkiler, büyüme hızı oranlarını ve verimi arttırır.
J-S Kompost Biyoreaktörü ucuz malzemelerle kısa sürede hazırlanabilir.
Meyvelitepenin notu: Bu tarifteki malzemeler Amerika’da kolayca bulunup satın alınabilecek parçalar içeriyor. Ancak J-S K.Biyoreaktörünü aynı koşulları yaratacak ve aynı sonucu verecek şekilde, bizim gibi, ellerindeki malzemelerle hazırlayan bir çok çiftçinin internetteki paylaşımlarından ilham alarak ve biraz da yaratıcılıkla yapmak mümkün. Nitekim biz de elimizdeki malzemelerle kendi kompost biyoreaktörümüzü inşa ettik.
Youtube sitesinde, farklı çiftçiler tarafından hazırlanan onlarca J-S biyoreaktör örneğini görmek için Youtube arama kutusuna “johnson Su bioreactor” yazıp, aratmak yeterli.
Johnson – Su Kompost Biyoreaktörü yapımı
Malzemeler:
- Hava ve su geçiren, ışık geçirmeyen 3 ayrı parça yer örtüsü ölçüleri:
- 1. parça 4 metre x 2 metre
- 2. parça 2m x 2m
- 3. parça 2m x 2m
- Standart, sağlam ahşap palet (100Cm x 120Cm)
- 15×15 cm göz aralıklı, 10 mm kalınlıkta çelik hasır, 1,5 m yüksekliğinde, 3,67 m uzunluğunda (beton içine yerleştirilen türden kafes demir
- 4 adet 10 cm çapında birbirine eklenebilir pvc atık su borusu (toplam 3 m)
- Pvc yapıştırıcı
- Bağlama teli
- 4 m. 1,5 cm’lik sulama hortumu
- İsteğe bağlı olarak boruların ayakta durmasına yardımcı olacak inşaat demirinden yapılmış çember tutucu
Gerekli aletler:
- Demir kesici
- Demir bükme ve bağlama aaraçları
- Daire testere
- Paleti delmek için ahşap daire delme pançı
- Yer örtüsü kesmek için makas
- Metre
- Kalem
Sistemin dayanıklı olabilmesi ve devrilmemesi için mümkünse tavsiye edilen malzemeleri veya aynı ölçüde dayanıklı olabilecek malzemeler kullanın.
Biyoreaktörün hazırlanışını fotoğraflarla gösteren belge için bkz. “johnson-su-bioreactor.pdf “
Örtü ve demir kafesin hazırlanması:
- 4X2 metrelik taban örtüsünü keserek hazırlayın
- 3.8 x 1.5 m boyutlarındaki demir kafesin iki ucunu birleştirerek silindir şeklinde geçici olarak bağlayıp ayağa kaldırın.
- 4×2 metrelik yer örtüsünü kafesin iç kısmına yerleştirdikten sonra üst kenarları kıvırarak tellerle sabitleyin.
- Palet hem tabanı oluşturur hem de boruları sabit tutar
- Boruları palete tutturmak için tabanda 6 adet 11 cm çapında delik açılır. Boruların doğru aralıklarla yerleştirilebilmesi için önceden 72 cm çapında bir kalıp hazırlanarak delik yerleri işaretlenebilir.
- Palet düz bir yere yerleştirilir, gerekirse tuğla vb gibi bir malzemeyle sabitlenir. Kenarlardan sarkacak büyüklükte taban örtüsü yerleştirilir.
- Paletin üzerine örtüsü geçirilmiş kafes yerleştirilir. Kafesin çapı verilen ölçülere göre 1,2 metre olacaktır. Taban örtüsünün sarkan kısmıyla varsa paletten taşan kafes tabanı kapatılır.
- Kafes örtü üzerinden vidalarla palete sabitlenir.
Boruların yerleştirilmesi:
Borular yalnızca hava akışını sağlayacak boşluklar oluşturmak üzere geçici olarak kullanılır. Biyoreaktör doldurulduktan 24 saat sonra borular çıkarılabilir.
4 parça boru elde etmek için 3 metrelik borular 120 cm olarak kesilir. 2 adet 120 cm’lik boru birbirine geçirilip yapıştırılır. Bunlar da 180 cm uzunlukta olacak şekilde kesilerek 6 adet 1.80 metrelik boru elde edilir.
Borular palet tabanına açılmış deliklere yerleştirilir ve gerekirse devrilmemeleri için önceden hazırlanan demir çember kullanılarak biyoreaktör doldurulurken boruların sabit kalması sağlanır.
Biyoreaktör dolduktan 24 saat sonra borular çıkarılıp varsa başka bir reaktörde kullanılabilir. Mantar ağları borulardan kalan hava kanallarının kapanmasını önleyecektir. Doğru yerleştirilmiş kanallar yığının hava alması için yeterlidir. *Kompostta hava ile temastan 30 cm’den daha uzak kalan bir nokta olmamalıdır, hava kanalları kendi çevrelerindeki 30 cm çapındaki alanın havayla temasını sağlar.
Biyoreaktörün bir kaç saat içinde tamamen doldurulması gerekir, parti parti doldurulmamalıdır.
Biyoreaktörün yapılışını adım adım gösteren video için linke tıklayınız: Johnson Su Bioreactor
Johnson – Su (J-S) Kompost Biyoreaktörünün doldurulması:
J-S Biyoreaktörü içinde kullanılacak malzeme değişkendir. Örneğin, ilk karışımlarda 1/3 hayvan gübresi + 1/3 bahçe artıkları/yapraklar ve 1×1 cm’den daha küçük olacak şekilde öğütülmüş dal parçacıkları kullanıldı, ancak sadece öğütülmüş kuru yaprak da kullanılabilir.
Verilen ölçülerdeki bir biyoreaktöre 800 kg ıslatılmış malzeme konabilir. Yığını tek seferde yaparsanız 4-5 gün içinde 60-70 C derecelere ulaşarak termofilik (sıcak kompost) süreci başlatmış olursunuz. Biyoreaktörü doldurmadan önce yeterince malzemenin birikmesini bekleyin.
Malzemenin tamamını mikroorganizmalar için daha uygun hale getirmek üzere bir öğütücüden geçirmek en iyi sonucu verir. Malzemede plastik, taş ve benzeri gereksiz atıklar bulunmamalıdır, böylece olduktan sonra kompostu ayıklamak için tekrar elden geçirmek gerekmez.
Biyoreaktöre konacak malzemenin hazırlanması:
Bazı malzemeler için ön hazırlık yapmak gerekir. Örneğin hayvan gübresi kurutulmalıdır. Benzer şekilde, portakal kabukları, meyve suyu artıkları, yeni biçilmiş çimler gibi çok nemli veya sulu artıkların da kurutulmadan kullanılması tavsiye edilmez, çünkü bu tür malzemeler birbirine yapışarak kompost yığını içinde havasız kalan alanlar yaratabilir, çürüyüp kokabilir ve zararlıları cezbedebilirler. Tabii ki bu malzemeler de kullanılabilir, ancak önceden güneşe serilip kurutulmalıdırlar. Kurutulan malzeme mikroplara uygun boyutlara getirilmek üzere öğütücüden geçirilebilir.
Tropik bitkilerin yaprakları, çam kozalakları, kalın kabuklu tohum zarfları öğütücüden geçirilerek kullanılmalıdır. Bu tür malzemeler mikroplara dayanıklı doğal balmumu ve benzeri maddelerle korunduğu için parçalanmadan kompost sürecine girdiklerinde çok az dekompoze olurlar.
J-S Kompost Biyoreaktörü broşüründe yukarıdaki gibi tarif edilen bir biyoreaktör yaklaşık 18 litrelik 75 kova öğütülmüş, ıslatılmış malzeme alır. Başlangıçta bu malzeme çok görünse de sonuçta oluşan kompost ürünü az bile gelebilir.
Önemli bir ipucu:
Biyoreaktörü küçültmek veya büyütmek mümkündür; ancak yığındaki her hava boşluğunun çevresinde maksimum 30 cm çapında kompost bulunmasına dikkat edilmelidir. Yani her 30 cm’lik alan bir hava boşluğuna komşu olmalıdır. Bu mesafe, oksijenin komposta işleyebileceği bir mesafedir ve ancak bu şekilde yığının kokması veya sinekleri cezbetmesi önlenir.
Devam edecek…
Önemli hatırlatma:
David Johnson ve eşi Su bu biyoreaktörü keşfettikten sonra sonuçlardan emin olmak için yıllar süren deneyler yapmışlar. Çoğu zaman araştırmaların masrafını kendi maddi imkanlarıyla karşılamak zorunda kalmışlar, ancak buna rağmen keşiflerini, bilgilerini ve deneyimlerini açık kaynak olarak, ücretsiz paylaşmayı tercih etmişler. Bu bilgilerden faydalanmamıza imkan veren yaklaşımları için kendilerine teşekkür borçluyuz. Bunu ifade etmenin en güzel yolu da bu kompost sistemini daima onların adıyla anmak ve paylaşmak olacaktır.
J-S Kompost Biyoreaktörüyle ilgili paylaşımlarımız diğer yazılarımız gibi herkese açıktır. Kuşkusuz J-S Kompost Biyoreaktörüyle ilgili bilginin paylaşılarak yayılması ve daha çok kişiye ulaşmasının sonuçları hem doğa hem de çiftçilerin yararına olacaktır. Paylaşırken gerek sistemin yaratıcılarının gerekse bizim emeklerimize saygı göstererek kaynak belirtirseniz mutlu oluruz.
Bu değerli bilgileri paylaştığınız için çok teşekkürler.
Paylaşımınız ve verdiğiniz bilgiler için teşekkürler.
İki sorum var:
1-Su ve hava geçiren ama ışık geçirmeyen malzeme olarak gölgelik kullanılabilir mi? Ya da bu amaçla kullanılabilecek, pahalı olmayan ve kolay bulunabilecek hangi malzemeyi öneriyorsunuz?
2-Çok küçük boyutta (Bir varil büyüklüğünde) yapmayı planlıyorum. Hava boruları yine de 30cm’e komşu olacak şekilde ama az sayıda mı olacak yoksa yine 6 adet havalandırma yapıp etki alanı ve çapı daha küçük olacak şekilde mi tasarlamalı?
1. Işığı yüksek oranda engelleyen gölge örtüleri de olur tabii. Bizim kullandığımız elimizde vardı, sera yer örtüsü diye satılanlardan. Elinizde ne varsa değerlendirebilirsiniz.
2. Çapı çok önemli değil, ancak dar olsa daha çok sayıda boru kullanmanın avantajı olacaktır. Birkaç gün sonra o boruları yavaşça çekip çıkardığınızda çok iyi hava sirkülasyonu sağlarlar.
Merhaba,
Öncelikle bloğunuzun çok değerli bilgileri içerdiğini söylemek ve emekleriniz için sizi hem tebrik etmek hem de kendi adıma bu kıymetli paylaşımlardan dolayı size teşekkür etmek isterim.
Ben ve eşim tarımla uğraşma kararı aldık. Arsamızda yıllarca budanmamış zeytin ağaçları vardı. Biz bu ağaçları budatınca ciddi bir dal, yaprak elde ettik. Bunları da kompost yapmak istiyoruz. Düşüncemiz arazinin bir bölgesinde çukur kazarak atıkları dal parçalayıcıdan geçirerek burada biriktirmek. İnternetten araştırdığımda toprağa çukur kazarak kompost yapımına dair net bir bilgi bulamadım. Yanlış bir işlem yapmamak adına sizin görüşlerinizi almak istiyorum. Atıklar çok olduğu için en kolayı çukurda komposto yapmak olarak düşündük. 1,5 ya da 2 metre derinlikte kazılan bir çukura yapmayı düşündüğümüz işlem şu şekildedir:
* Çukurun zeminine karton konulması
* Kartonun üzerine taş konulması
* Çukura belli aralıklarla delikli boru yerleştirilmesi
* Sonrasında parçalanmış dal parçalarını bu çukura doldurma,
* Toplaya bildiğimiz yeşil atıkları da gene dal parçalarının arasına ekleme
* Atığın ıslatılması
* Üzerinin bir naylon ile örtülmesi
Sizden bu şekilde yapacağım işlemin ne kadar doğru olduğu ile ilgili çok kıymetli görüşlerinizi bekliyorum ve tabi önerileriniz varsa bunları öğrenmekten de memnuniyet duyarım.
Dalları parçalamakla ne kastediyorsunuz, öğütmek şeklinde mi, iri paraçalar mı? Öğütülmüş dallardan söz ediyorsanız çukurda değil de bu dizide tarif edildiği gibi kompost yapmanızı tavsiye ederim. İri dal parçaları ise ve öğütme imkanınız yoksa çukura gömebilirsiniz. Bu durumda delikli boruya ihtiyacınız yok. Dalları çkura doldurup üstüne 15-20 santim toprak atabilirsiniz.
Merhaba, hızlı dönüşünüz için teşekkür ederim. Dal öğütme/parçalama makinesinden geçirmeyi planlıyoruz. Sonra yeşil atıklarla birleştirip çukurda kompost yapmak amacındayız. Çukuru tercih etme nedenimiz yüklü miktarda kompost yapacak olmamız.
Dal öğütme makinasından geçirecekseniz çukurda yapmanızı tavsiye etmem. Çukurda alttan ve yanlardan hava girişi olmayacağı için J&S reaktör yapmanız çok daha iyi sonuç verir. Öğütme makinasından geçince toplam hacim defalarca kez küçülür.