Partikül Film Teknolojisi çalışmalarının esas amacı, sentetik zehirli pestisitleri azaltarak, zehirli kalıntı bırakmayan, çevreye zararı olmayan yeni bir teknolojinin oluşturulmasıydı.
Bu bölüme kadar derlediğimiz Sıkça Sorulan Sorular bölümlerinde;
İlk bölümde (Malzeme), Partikül Film Teknolojisindeki malzeme formülasyonu hakkında olası tüm soruları, bilimsel kanıtlarıyla beraber derledik.
İkinci bölümde ise, Partikül Film Teknolojisinde pestisit alternatifi teknoloji ararken, uygulama yapılan bitkilere zarar vermeyecek, bitkinin gelişimini olumsuz etkilemeyecek malzeme ve uygulama gereksinimi nedeniyle, doğru formülasyon kullanılarak yapılan uygulamalardaki bilimsel kanıtları ve fotosentez etkilerini kapsayan soruları derledik.
Bu bölümde ise, Partikül Film Kaplamasının esas amacı olan bitki zararlılarına karşı etkileri hakkındaki soruları, bilimsel kanıtları ve ilgili literatüre doğrudan atıf yaparak derleyeceğiz.
Bu noktada, akılda tutulması gereken önemli bir detayı hatırlatmak isteriz. Bilimsel bir çalışmada “dikkate değer” (significant) olarak elde edilen bir sonuç, her zaman çiftçinin beklentisini karşılamayabilir.
Örnek olarak, kontrol bitkilerindeki kırmızı örümcek popülasyonunun %50 azaltılması bilimsel açıdan dikkate değer bulunabilir, ancak bu değer, çiftçi açısından beklentiyi karşılayan bir değer değildir. Geriye kalan %50 popülasyon, ürüne zarar vermek, verimliliği düşürmek, hatta bitkiyi öldürmek için gayet yeterli olabilir.
Bu yazı dizisi çiftçiye dönük olduğu için, Partikül Film Kaplamasının zararlılar üzerindeki etkilerini aktarırken bu ayrıma dikkat edeceğiz. Partikül Film Kaplamasının tek başına ve çiftçiyi tatmin edecek ölçüde etkili olduğu zararlılar ve buna ait uygulamaları ile, tek başına yetmeyip, entegre zararlı mücadelesinde destek olarak olarak kullanılabilirliği ayırt etmeye çalışacağız.
Kaolin Partikül Film uygulamasının en yüksek etkiye sahip olduğu, dolayısıyla, kullanımında en yüksek faydanın elde edildiği zararlı gruplarını sırasıyla ele alırsak;
Meyve Sinekleri (diptera : Tephritidae)
Diptera: Tephritidae ailesinin altında bulunan yüzlerce sınıfa ait binlerce türden oluşan, çoğunlukla önemli tarım zararlısı olan sineklerdir.
Ortak özellikleri, dişi sinek çiftleştikten sonra, konukçusu olduğu meyvenin kabuğunu delerek, kabuğun altına bir veya daha fazla yumurta bırakır. Kabuğun hemen altında, meyve etinde çatlayan yumurtadan çıkan larvalar, meyve etinden beslenirler ve o meyveyi ekonomik olarak değersiz duruma getirirler.
Bazı türleri sadece tek bir tür meyveye yumurta bırakmayı tercih ederken (örnek: zeytin sineği), bazıları çok geniş bir yelpazedeki meyve ve sebzeye yumurta bırakabilirler (örnek: akdeniz meyve sineği).
Her sinek türü dünyanın tümüne dağılmış değil (henüz). Farklı coğrafyalarda, farklı tephritidae meyve sineği türleri bulunur. Çoğunluğu karantina zararlısı olan bu sinekler, dünyadaki sebze-meyve ticaretiyle başka coğrafyalara da yerleşebilmektedir.
Ülkemizde rastlanan ve zarar yapan meyve sinekleri ve musallat oldukları konukçuları:
- Bactrocera olea – Zeytin Sineği – Zeytin
- Ceratitis capitata – Akdeniz Meyve Sineği – kayısı, ayva, elma, şeftali, incir, Trabzon hurması, nar, avokado, limon hariç turunçgiller, elma, armut
- Drosophila suzukii – Kiraz Sirke Sineği – Olgun durumdaki Kiraz, şeftali, erik, yaban mersini, ahududu ve böğürtlen, çilek, kivi, trabzon hurması, incir, üzüm, elma, armut
- Rhagoletis cerasi – Kiraz Sineği – Kiraz, vişne
- Dacus ciliatus – Kabakgil sineği – Hıyar, sakız kabağı, kabak, kavun ve karpuz
- Silba adipata – İncir siyah sineği – İncir
- Rhagoletis completa – Ceviz yeşil kabuk sineği – Ceviz
Meyve sineklerinin zarar şekli nedir?
Meyve sinekleri, belli bir olgunluğa erişmiş meyvelerin kabuklarını delerek kabuk altına yumurta bırakırlar. Çatlayan yumurtadan çıkan larvalar meyve etinden beslenerek meyvenin kurtlu olmasına, çabucak çürümesine sebep olurlar.
Meyve sineklerine karşı etkili mücadele yöntemleri nelerdir?
Meyve sineklerine karşı üç temel yaklaşıma sahip mücadele yöntemleri kullanılıyor.
Birincisi; yumurta bırakmayı engelleyici yöntemler. Bunlar içinde, etkinliği bilimsel olarak kanıtlanmış ve yüksek etkiye sahip yöntem, saflaştırılmış, özel olarak işlenerek ağaca ve ağacın fotosentez menakizmasına olumsuz etki yapması önlenmiş kaolin kaplamasıdır.
İkincisi; genel olarak tuzaklardır. Zararlıyı besin içeriği ile veya cinsel bakımdan cezbedip yakalamayı, öldürmeyi hedefleyen yöntemlerdir (Attract and Kill). Farklı etkilerde, muhtelif malzeme ve yöntemlerle uygulanan yöntemleri vardır. McPhail tipi tuzaklar, Olipe tuzakları, Eco-Trap tuzaklarının benzer işlevleri vardır ve etkileri kısıtlıdır. Daha çok popülasyon takibi için ve sinek yoğunluğunun yüksek olmadığı dönemlerde popülasyon azaltmak için kullanılırlar.
Bir diğer tuzak yöntemi, “Zehirli Yem Kısmi Uygulama” adı verilen yöntemdir. Çiftleştikten sonra protein alma ihtiyacı olan dişi sinekleri, içine sineği öldürecek kadar düşük doz zehirli içerik (tercihan Spinosad) eklenmiş hidrolize protein içerikli yemin ağacın güney yönünden 1 metrekare kadar bir alanda iri damlalarla 1-2 atışla atılarak yapraklara yapıştırılması yöntemidir. 12 gün boyunca kurumayan yem, bu süreyle etkisini sürdürmektedir. Kaolinden sonra en yüksek etkiye sahip bu yöntem, ayrı bir yazıyla detaylı anlatılmayı hakediyor. Ülkemizde son yıllarda sözü edilmekle beraber, yanlış anlatıldığına da tanık olduk.
Üçüncüsü, meyve sineklerine karşı, ağaçlara zehirli içerikler kaplanmak suretiyle uygulama yapılmasından oluşan konvansiyonel metodlar, zehirli içeriklerin meyvelerde kalıntı bırakması, hedef olmayan başka canlıların da öldürülmesi, çevreye verdiği zararlar, çok tekrarlı uygulama yapma gereksinimi, zararlıların zehir aktif maddelerine karşı direnç kazanması ve bunlara rağmen istenilen başarı oranlarının elde edilememesi sebebiyle tavsiye edilmemektedir.
Kaolin uygulamasının meyve sineklerine etkisi nedir?
Kaolin Partikül Film Kaplaması, meyve sineklerinin meyve kabuğunu delip yumurta bırakmasını engeller.
Kaolin kaplamasının meyve sineklerine etki mekanizmaları nelerdir?
Kaolin kaplaması, iki farklı etki ile meyve sineklerinin meyve içine yumurta bırakmasını engeller.
Birincisi, konukçuyu (meyve ağacını) ve ağaçtaki meyveleri kamufle eder. Sineği yanıltarak, yumurtlamak maksadıyla aradığı konukçuyu (ağacı ve meyveyi) bulmasını zorlaştırır.
İkincisi, meyveye konan sineğin ayaklarına, dokungaçlarına yapışan boyutu 1 mikron altı, hafif, kaolin tanecikleri sineğin rahat hareket etmesini güçleştirir, sinek oraya yumurta bırakmaktan vazgeçer.
Kaolin kaplamasının Zeytin Sineğine (Bactrocera oleae Gmelin) etkileri nelerdir?
Doğru formülasyona sahip (rafine, kalsine, <1 mikron ortalama tane büyüklüğü) kaolinit minerali, doğru zamanlama ve doğru uygulama ile zeytin ağaçlarında fotosenteze olumsuz etki yapmaksızın zeytin sineği hasarını tek başına ve çiftçiyi tatmin edecek ölçüde azaltabilecek etkiyi sağlayabilir.
Zeytin sineği ile ilgili Kaynaklara bakalımZeytin sineği yoğunluğu bölgelere ve yıllara göre önemli farklılıklar göstermektedir. Bazı yıllar popülasyon çok düşük olabilirken bazı yıllarda da çok yüksek popülasyon görülebilmektedir . Partikül Film Kaplaması sineğin yoğun olduğu yıllarda dahi, çiftçinin iyi gözlemci olması ve gereken uygulamayı gereken zamanlarda yapması sayesinde düşük hasarla ürününü kurtararak kaliteli hasat yapabilir.
Sineğin çok yoğun olduğu yıllarda, partikül film kaplamasının yanısıra, farklı etki mekanizmasıyla sinek hasarını azaltacak ikinci bir paralel uygulama hasarı çok düşük bir seviyeye indirebilir.
Partikül Film Teknolojisinin ortaya çıkışından sonra, dünyada zeytin yetişen bölgelerde bir çok bilimsel araştırma yapılarak kaolinin zeytin sineğinin yumurta bırakmasını engellemedeki başarısı ölçüldü. Biz de kendi ağaçlarımızda 2009 yılından bu yana temel mücadele aracı olarak sadece kaolin kullanıyoruz.
Paul Vossen ve ark. Kaliforniya
Kaliforniya bölgesinde, 2004, 2005 ve 2006 yıllarını kapsayan, Paul Vossen ve arkadaşlarının Surround formülasyonu kullanarak yaptıkları araştırma çalışmasında kontrol ağaçlarında sinek hasarı %90’lara kadar çıkarken, partikül film kaplaması yapılan ağaçlarda %2,3 mertebesinde kaldı.
Paul Vossen’in çalışmasına ait bu grafiği ilk kez 25 Temmuz 2009 tarihinde yayımlamışım.
2009 yılında, zeytin sineği mücadelesinde kaolin kullanma konusundan haberdar olmamızı sağlayan da bu çalışmadır. Orijinal çalışma dökümanları aşağıdaki linkte bulunan yazımızdadır.
G. Delrio, S. Deliperi & A. Lentini (2010) Sardinia – İtalya
G.Delrio ve arkadaşları Sardunya adasındaki zeytinliklerde Surround formülasyonu kaolin, cezbet ve öldür tuzakları ile konvansiyonel tarımda zeytin sineğine karşı kullanılan ve bir organofosfat olan dimethoate zehirini karşılaştırmalı olarak 2 yıl peş peşe kullandılar.
2007 yılında zeytinliğin var yılı ve sinek yoğunluğu nisbeten düşük, 2008 yılında ise zeytinin yok yılı sinek yoğunluğu yüksek olmasına rağmen, Surround formülasyonu ile yapılan partikül film kaplaması sinek zararını her iki yılda da dimethoate aktif maddeli zehirden çok daha başarılı olarak azalttı.
Experiments for the control of olive fly using a ” push-pull ” method
Giuseppe Pennino ve arkadaşları – Sicilya
2003, 2004 ve 2005 yıllarında birden fazla zeytinlikte bir grup ağaçta Surround formülasyonu kaolin ile yapılmış partikül film kaplaması ve bir grup ağaçta ise bordo bulamacı kullanılarak zeytin sineği hasarının durumu ölçülmüş.
Yıllara ve zeytinliklere göre farklılıklar gösterse de, tüm yıllarda ve tüm bahçelerde Surround formülasyonu ile yapılan partikül film kaplaması zeytin sineği hasarını hem kontrol ağaçlarına göre, hem de bordo bulamacı uygulamasına göre önemli oranda azaltmış.
Virgilio Caleca, Roberto Rizzo (2007) – İtalya
Palermo üniversitesinden entomolog V. Caleca ve R. Rizzo’nun 2003 ve 2004 yıllarındaki 2 yıllık çalışmalarında zeytin sineği hasarını azaltmak maksadıyla gruplara ayrılan ağaçlarda iki farklı kaolin formülasyonu, bakır hidroksit karşılaştırmalı olarak denenmiş.
Kaolin formülasyonları, Surround formülasyonu ve BPLK formülasyonu (seramik ve diğer endüstrilerde kullanılan, rafine edilerek saflaştırılmış, ancak kalsine edilmemiş) ayrı ayrı uygulanarak birbirlerine göre performansları ölçülmüş. Ölçümler sonucunda BPLK formülasyonu sinek hasarını hiç ya da çok az (%17-%23) önleyebilmişken Surround formülasyonu istikrarlı bir şekilde sinek zararını (%68-%87) azaltmış. Bakır hidroksit zeytin sineği mücadelesinde tavsiye edilmemiş.
İşte bu sebeple sürekli olarak rafine ve kalsine edilmiş kaolin kullanılması gerekliliği üzerinde önemle duruyoruz.
G. Saour and H. Makee (2004) Suriye
G.Saour ve arkadaşları Suriyede 2001 ve 2002 yıllarında M-99-099 formülasyonu (fiziksel olarak Surround WP benzeri olduğu belirtilmiş) kaolin ve dimethoate aktif maddesine (organofosfat nörotoksin zehir) sahip bir içerikle karşılaştırmalı olarak sinek zararı ve yere düşen tane miktarları ölçülmüş.
Buna göre hasat zamanında, kaolin uygulanmış ağaçlarda %8,43 sinek zararı varken, dimethoate uygulanmış ağaçlarda %41,23 ve hiç bir şey uygulanmayan kontrol ağaçlarında %53,98 sinek hasarı belirlenmiş.
Kaolin uygulanmış ağaçlarda yere düşen zeytin tanesi miktarı da 4-5 misli daha az olmuş.
Susana Pascual ve ark. (2009) İspanya
Pascual ve arkadaşları, 2005, 2006 ve 2007 yıllarında İspanyadaki bir zeytin bahçesinde Surround formülasyonu kaolin kullanılarak yapılan partikül film kaplaması, trichlorfon içeren zehirli yem uygulaması zeytin sineği hasarının önlenmesi bakımından karşılaştırılmalı olarak ölçüldü.
2005 yılında sinek popülasyonunun çok düşük olmasına karşın, 2006 ve 2007 yıllarında sinek popülasyonu yükselmiş. Surround formülasyonu ile yapılan partikül film kaplaması, hiç bir uygulama yapılmayan kontrol ağaçlarına ve trichlorfon içeren zehirli yem uygulamasına göre sinek zararını çok önemli ölçüde azaltmış.
Effects of processed kaolin on pests and non-target arthropods in a Spanish olive grove
Partikül film kaplamasının zeytin sineğine karşı yumurta bırakmayı engelleyici ve uzaklaştırıcı etkisinin ölçülmesine dair başka bilimsel araştırmalar da mevcut.
Zeytin sineği mücadelesinde Kaolin Partikül Film Uygulaması ne zaman yapılır?
Zeytin sineğini uzak tutmak amaçlı standart uygulama, taneler saçma tanesi kadarken başlayabilir. En geç, çekirdek sertleşmeden hemen önce yapılmalıdır.
İkinci uygulama, tanelerin iyice büyüdüğü Temmuz sonunda, büyüyen tanelerin koruma altına alınması amacıyla yapılır.
Üçüncü uygulama yapılıp yapılmayacağına duruma göre karar verilir. Aşırı bir sinek yoğunluğu yoksa, kaplama taneler üzerinde koruyuculuğunu devam ettirebilir durumdaysa başka uygulama gerekmeyebilir. Kaplama yağmur, rüzgar vb. sebeplerle etkinliğini kaybetmişse Ağustos sonu veya Eylül başında bir uygulama daha yapılabilir. Bu uygulamada zeytin tanelerine kaplama yapılması gözetilir.
Kaolinin ağaçlardan çabuk yıkandığı gerekçesiyle zeytin sineğine kaolin yerine zehirli içerik kullanılmasını önerenler var. Doğru mudur?
Hayır, doğru değildir. Rafine edilerek saflaştırılmış, kalsine edilmiş ve ortalama tanecik boyutu 1 mikron altına indirilmiş kaolinit minerali, reçine veya selüloz esaslı uygun bir yapıştırıcının, uygun dozda kullanılmasıyla tüm sezon boyunca 2 veya 3 uygulama ile zeytinde mükemmel bir koruma sağlar. Zehirli uygulama yapanların ise en az 5-6 defa uygulama yapma zorunluluğu olduğu düşünülürse bu iddianın geçersizliği görülebilir.
Zeytinliklerdeki incir ağaçlarının zeytin sineğini önlediği söyleniyor, doğru mudur?
Hayır, uydurmadır.
Herkes söylüyor, niye doğru değil?Evet, özellikle sosyal medyada birçok kişi kaynağı belirsiz bu uydurma şeyi tekrar ediyor. Bu kadar kolay olsaydı, onca bilim insanına, onca araştırmaya, onca emek ve paraya ne gerek vardı, değil mi?
Bir deli bir kuyuya taş atmış, 40 akıllı çıkaramamış misali. Bu gibi şeyler özellikle ülkemizde çok kolay zemin buluyor. Çünkü söylenen bir şeyin tatmin edici bilimsel kaynağını sorma alışkanlığımız yok. Bilgi diye gördüğümüz bir şeyi paylaşırken de o bilginin doğruluğunu teyid etme alışkanlığımız da yok. Kulağa hoş gelen bir lafı, başta kendimizi de inandırarak etrafa yaymaktan çok zevk alıyoruz niyeyse. Bunun biz zamanlar İstanbul boğazının dibinde contirium madeni bulunduğu, dış güçlerin bizim bu madeni çıkarmamızı engellediği vs. diye uzayıp giden yalandan bir farkı yok. Koca koca kuruluşlar bile o yalanın peşine takıldıydı.
Sonuçta incir, zeytin sineğini engellemez. Aksine sineklerin iyi beslenmesine ve zeytine daha çok yumurta bırakmasına sebep olur. İncirin öyle bir marifeti olsaydı başta kendi zararlısı olan ve zeytin sineği ile çok yakın akraba olan incir siyah sineğini engellerdi.
Zeytinde partikül film kaplaması uygulamasının etkinliği nasıl uzatılır.
Meyve tutumundan hasata kadar ortalama 6 ay gibi uzun bir hasat süresine sahip zeytinde kaolin partikül film uygulaması yapılırken, uygulamanın etkinliğini uzatmak için uygun bir yapıştırıcı kullanmak şarttır.
Kullanılacak yapıştırıcı reçine veya selüloz esaslı olmalı, kullanım amacı bambaşka olan organo-silikon malzemeler kullanılmamalıdır.
Ayrıca, uygulamanın nasıl yapıldığı da önemlidir. Solüsyon ağaçlara sis şeklinde, her yönden ve yavaş bir şekilde, yapraklardan akmasına gerek olmayacak şekilde atılmalıdır.
Partikül Film Kaplamasının Zeytin ağaçlarına diğer etkileri nelerdir?
Doğru formülasyona sahip malzeme ile doğru zamanlama ve doğru uygulama ile yapılan partikül film kaplamasının
1. zeytin ağaçlarında fotosentezi azaltmadığı,
2. ağacın bağladığı tanelerin hasata kadar sağlam olarak korunmasında ve büyümesinde olumlu etkilerinin olduğu,
3. zeytinden elde edilen yağın fenolik ve duyusal özelliklerinde herhangi bir olumsuzluk olmadığı muhtelif bilimsel araştırmalarla ölçülmüş.
Buna göre, ağacın genel durumuna, verimine, yağ kalitesine olumlu katkıları olduğu belirlenmiş durumdadır.
Ayrıca, partikül film kaplaması, zaman zaman zeytine çok hasar veren zeytin kızıl kurdu, Avrupada zeytinliklere yıkıcı zarar veren ve tehlikeli bakteriyel bir hastalık olan “Pierce’s disease” (Xylella fastidiosa) veya “Xylella Yaprak Yanıklığı” olarak bilinen hastalığı taşıyan yaprak piresi (leafhopper) türlerinin (tükürük böceklerinin erginleri) ağaçlardan beslenmelerini önemli ölçüde azaltır.
KaynaklarCátia Britoa ve ark. (2018) Portekiz
Portekizde, 2015 ve 2016 yıllarında yapılan bu araştırmada, dünyadaki iklim değişikliği sürecinin zeytin ağaçları üzerinde artan olumsuz etkileri sebebiyle oluşan ilave stresin, kaolin partikül film kaplaması ve Salisilik asit uygulaması ile kompanse edip edemeyeceği, ayrı ayrı verime, zeytin ve zeytin yağının kalitesine olan etkileri ölçülmüş.
Çalışmada, ikişer tekrarlı olarak %5 Surround formülasyonu kaolin kullanılarak yapılan partikül film kaplaması ve 100 μM oranında salisilik asit sulu çözeltisi ağaçlara ayrı ayrı uygulanmış.
Ölçümlerde, yaz boyunca maruz kalınan stresin olumsuz etkilerinin uygulamalar sayesinde kompanse edilebildiği, ürün artışının ölçüldüğü, zeytin ve zeytin yağı kalitesinde olumsuz bir etkisinin olmadığı, aksine olumlu etkilerin tesbit edildiği bildiriliyor.
Persefoni A. Maletsika George D. Nanos (2015) Yunanistan
2009 ve 2011 yıllarında Yunanistanda yapılan çalışmada, Haziran başında ve Ağustos ortasında iki defa %5 (w/v) oranında surround formülasyonu ile yapılan partikül film kaplaması uygulamasında, Haziran başından Eylül sonuna kadar ölçümler yapılmış.
Ölçümlerde, sulanmayan zeytin bahçelerinde kaolin kaplamasının yapraklardaki gaz değişimini olumsuz etkilemediği, hasat miktarında olumsuzluk gözlenmediği, yaprakların su kullanım verimliliğinin olumlu etkilendiği, yağ kalitesinde de iyileşme görüldüğü bildiriliyor.
Leaf and Fruit Responses to Kaolin Particle Film Applied onto Mature Olive Trees
Zeytinde Partikül Film Kaplaması yapılırken kaolin ile beraber ne gibi malzemeler kullanılabilir?
Saf kaolinit inert (eylemsiz) bir malzeme olduğu için solüsyona ilave edilen başka içeriklerden etkilenmez. Birden fazla aktif maddeli içerik ilave edildiğinde, bu aktif maddelerin birbiriyle etkileşime girmemesine dikkat edilir. Ayrıca, kaplamanın renk ve parlaklığını değiştirecek bir ilave yapılmamalıdır.
Partikül film kaplaması yapılırken solüsyona sentetik toksin, yani zehirli bir içerik ilave edilmesini önermiyoruz. Mümkün olmakla birlikte, böyle bir uygulama zehirleri azaltmak amacıyla geliştirilmiş bu teknolojinin temel mantığına ters olur.
Kaolin uygulamaları, zeytinin, zeytin sineğinden sonra önemli zararlıları olan zeytin güvesi ve yeni sürgünlere zarar veren fidan uç tırtılı zararlılarını tek başına engellemekte yeterli değildir. Bu sebeple, uygulama solüsyonuna Bacillus thuringiensis bakterisi içerikli biyolojik mücadele ajanının eklenmesinin, uygulama sırasında zararlıya temas eden her türlü kelebek/güve larvasının bertaraf edilmesinde büyük etkisi vardır. Böyle bir uygulama yapılırken solüsyona anti- bakteriyel bir içerik ilave edilmemesi çok önemlidir.
Partikül film kaplaması solüsyonuna gülleci bulamacı (kireç-kükürt) ilave edilir mi?
Zeytinliğin bulunduğu bölge ve mevsim itibarıyla geceleri çiğ yağması sebebiyle yapraklar nemleniyorsa yapılır.
Saf ve kalsine dahi olsa, kaolin hidrofilik (ıslanabilir) bir malzemedir ve ortamda bulunan nem ile yüzeyi hemen ıslanır (adsorb). Bu durum, yaz boyunca yapraklar üzerinde gece nemi olan bölgelerde mantar sporlarının çimlenmesini teşvik edebilir.
Partikül film teknolojisini geliştiren ekibin lideri olan D.Glenn ile yaptığımız bir yazışmada, solusyona %0,5 (yüzde yarım) oranını geçmemek şartıyla gülleci bulamacı eklenmesinin, gece nemi sebebiyle oluşabilecek mantar riski için iyi bir önlem olarak tavsiye etmişti.
Akdeniz Meyve Sineğine (ceratitis capitata) karşı Partikül Film kaplamasının etkisi var mıdır?
Evet, vardır.
Kaolin Partikül Film kaplamasının, kayısı, ayva, elma, şeftali, incir, Trabzon hurması, nar, avokado, limon hariç turunçgiller, elma, armut olmak üzere bir çok meyvede akdeniz meyve sineği hasarını engelleme veya azaltmasının ölçülmesine dair dünyanın farklı yerlerinde pek çok bilimsel araştırma, net sonuçlarla yapılmış durumdadır.
Yapılan çalışmalarda alınan sonuçlar birbirlerine göre küçük farklılıklar göstermesine rağmen, doğru formülasyona sahip (rafine, kalsine, <1 mikron ortalama tane büyüklüğü) kaolin partikül film kaplamasının doğru zamanlarda uygulanmasının akdeniz meyve sineği zararını fenthion, trichlorfom, phosmet, alpha-cypermethrin, malathion, deltamethrin gibi çok zehirli böcek ilaçlarına göre dahi daha yüksek bir etkiyle azalttığı birden fazla farklı araştırma ile belirlenmiş durumdadır.
Araştırmalara bakalımM.Mazor, A. Erez (2004) İsrail
Mazor ve arkadaşlarının gala elma, nektarin ve trabzon hurmasında akdeniz meyve sineği zararının azaltılmasını ölçmek üzere Surround formülasyonu kaolin kullanarak yaptıkları partikül film uygulamaları sonucunda tatmin edici sonuçlar elde ettiler.
Ölçümler sonucunda, nektarinde partikül film kaplaması yapılan ağaçlardan alınan 98 meyveden sadece 1 tanesinde larva bulunurken, kontrol ağaçlarından alınan 104 örnekten 52 tanesinde akdeniz meyve sineği larvası saptandı.
Gala elmada, partikül film kaplaması yapılan ağaçlardaki akdeniz meyve sineği hasarı %3 olurken, hiç bir şeyin uygulanmadığı kontrol ağaçlarında bu oran %60 olarak saptandı.
Trabzon hurmasında, ağaçlardaki sinek zararı sebebiyle erken yumuşayan meyve sayıları karşılaştırılmış. Partikül film kaplaması yapılan ağaçlarda etken yumuşayan meyve sayısı %6,6 iken, kontrol ağaçlarında bu oran %20,4 olarak saptanmış.
Processed kaolin protects fruits from Mediterranean fruit fly infestations
D’Aquino ve ark. (2011) İtalya
Hayli geniş kapsamlı bu çalışma, 2004 ve 2005 yıllarında, İtalyada, narenciye çeşitleri (satsuma, greyfurt, portakal) ve sert çekirdeklilerden nektarin ve şeftali ile yapılmış. İlk uygulama, meyveler henüz yeşil ve sineği cezbetmez durumdayken başlamış, hasata kadar surround formülasyonu kaolin, fenthion ve trichlorfom aktif maddeli organofosfat zehirler yağmur durumuna göre 3 veya 4 kez uygulanarak karşılaştırılmış.
Narenciyede, sinek hasarlı meyve oranı, hiç bir şey uygulanmamış kontrol ağaçlarında %57,5 olurken, trichlorfon uygulanan ağaçlarda %68,1, surround formülasyonu kaolin uygulanan ağaçlarda %17,1’de kalmış.
Farklı şeftali çeşitlerinde küçük farklılıklar ölçülmüş olmasına rağmen, şeftalide, hiç bir şey kullanılmayan kontrol ağaçlarında sinek zararı %36, zehirli böcek öldürücüsü kullanılan ağaçlarda %15, surround formülasyonu kaolin kullanılan ağaçlarda %8 olmuş.
Nektarinde de benzer sonuçlar elde edilmiş. Şeftaliye göre akdeniz meyve sineğine daha hassas olan nektarinde, hiç bir şey kullanılmayan kontrol ağaçlarında hasar %69 olurken, zehirli böcek ilacı kullanılan ağaçlarda %20, surround formülasyonu kaolin kullanılan ağaçlarda %14 olarak ölçülmüş.
Bu çalışmada ayrıca, hasat edilen meyvelerin depolamanın ilk 10 günündeki durumlarına da bakılmış. Hasat sırasında sineğin yumurta bıraktığı fakat yumurtanın henüz çatlamadığı meyvelerin durumları ölçülmüş. Kaolin uygulanan ağaçlara ait meyvelerde çürüme olmamasına rağmen, kontrol ağaçları ve böcek ilacı uygulanan ağaçların meyvelerinde, yumurtaların çatlayıp larvanın çıkması sebebiyle çürümeler, buna bağlı olarak da küflenmeler görülmüş.
A.Palma (2020) İtalya
A.Palma ve arkadaşlarının Sardunya adasında şeftali bahçesinde yaptıkları çalışmada, Surround formülasyonu kaolin, phosmet, alpha-cypermethrin ve deltamethrin zehirli böcek ilaçları karşılaştırmalı olarak uygulanarak akdeniz meyve sineği zararını, hasat sırasında ve depolama sırasında önlemekteki etkileri ölçülmüş.
Ölçümlerde, Surround formülasyonuna sahip kaolin ile yapılan partikül film kaplamasının akdeniz meyve sineği zararının hem ağaç üstündeki meyvelerde hem de toplanıp depolanan meyvelerde zehirli böcek ilaçlarından daha etkili olduğu bulunmuş.
M. BRAHAM, E. PASQUALINI, N. NCIRA (2007) Tunus
M.Braham ve arkadaşlarının 2005 yılında Tunus portakal bahçelerinde Surround formülasyonu kaolin, Spinosad ve zehirli böcek ilacı Malathion karşılaştırmalı olarak uygulanarak akdeniz meyve sineğini hasarını önlemedeki etkileri ölçülmüş.
Yapılan ölçümlerde, Surround formülasyonuna sahip kaolin kili ile yapılan partikül film kaplaması meyveleri akdeniz meyve sineği zararından Spinosad ve çok zehirli bir madde olan organofosfat Malathion’a göre çok daha etkili olarak korumuş.
Efficacy of kaolin, spinosad and malathion against Ceratitis capitata in Citrus orchards
Kaolin partikül film kaplamasının akdeniz meyve sineği zararının önlenmesine yönelik başka bilimsel araştırmalar da var. Özellikle zehirli pestisitlerle karşılaştırmalı ölçümleri seçtim. Sanırım bu kadarı yeterli.
Rhagoletis completa – Ceviz yeşil kabuk sineği zararı kaolin kaplamasıyla önlenebilir mi?
Evet, önlenebilir.
KaynakKaliforniya Üniversitesi Ceviz Araştırma biriminden W.W. Coates ve R.A. Van Steenwyk’in 2002 yılında yaptığı çalışmada, kontrol ağaçlarında %98 olan ceviz yeşil kabuk sineği (Rhagoletis completa) hasarının Surround formülasyonu kaolin kaplamasının uygulandığı ağaçlarda %1,2‘ye indiği belirlendi.
Evaluation of Kaolin (Surround) for Walnut Husk Fly (Rhagoletis completa) Control in English Walnuts
Drosophila suzukii – Kiraz Sirke Sineği ve diğer meyve sineklerinin (diptera: tephritidae) zararı kaolin kaplamasıyla önlenebilir mi?
Evet, önlenebilir.
Drosophila suzukii‘ye Türkçede her ne kadar kiraz sirke sineği denmişse de, olgunlaşmış durumdaki kiraz, şeftali, erik, yaban mersini, ahududu ve böğürtlen, çilek, kivi, trabzon hurması, incir, üzüm, elma, armut gibi tüm yumuşak kabuklu meyveler için zararlı olan bu meyve sineği, yakın zamanlarda ülkemize girmiş ve hızla yayılmaktadır.
Drosophila suzukii, yıl içinde 10’dan fazla döl verebilme yeteneği ile çiftçinin çoktandır başbelası olan akdeniz meyve sineğine bir rakiptir.
Kaolin partikül film kaplaması, meyvelerde Drosophila suzukii‘nin yumurta bırakmasını önemli ölçüde engeller.
DetayKiraz sirke sineği ve diğer meyve sineklerinin (diptera : Tephritidae) yaşam döngüleri, konukçularını bulma şekilleri ve meyvelere zarar verme şekilleri, birbirlerine çok benzer.
Mevcut bilimsel araştırmalar, yaygın ve ekonomik olarak çok zarar veren zeytin sineği ve Akdeniz meyve sineği üzerinde yoğunlaşmış durumda olmasına rağmen, bu çalışmalarda elde edilen sonuçların Tephritidae ailesindeki diğer meyve sinekleri için de büyük ölçüde geçerli olduğu açıktır.
Meyve sineklerinin zararı yumurta bırakmak suretiyle doğrudan meyvelere olduğu için, meyvelerin kaolin partikül film ile kaplanmasının zararı önlemede çok etkili olduğunu bir gerçektir.
Ancak, meyvenin türü, hasata gelme süresi, hasattan sonra yıkanabilir olup olmadığı gibi durumlar bu uygulamanın yapılabilirliğini etkilemektedir.
Ceviz, badem gibi dış kabuğu soyulan meyveler, zeytin, trabzon hurması, mandalina, portakal, bazı erik, elma ve armut çeşitleri gibi hasat süresi uzun olan meyvelerde, zararlılardan korumanın etkinliğini arttırmak için uzun etkili partikül film kaplaması yapılabilir.
Öte yandan, kaolin partikül film kaplaması kiraz sineği ve kiraz sirke sineği zararını tek başına önlemeye yeterlidir. Fakat, kirazın hasat süresinin kısalığı, hasattan sonra meyveler üzerindeki beyaz kaplama kalıntısının yıkanmasındaki güçlük, bu uygulamanın ticari maksatla kiraz yetiştiriciliğinde kullanılmasını zorlaştırmaktadır. Öte yandan, ticari olmayan kiraz yetiştiriciliğinde kaolin partikül film kaplaması kısa etkili formülasyon hazırlanarak rahatlıkla yapılabilir.
Merhaba, yaziniz uzun süredir care aradığımız bir sorun için bize ümit verdi. Kiraz sineği ile doğal yollarla mücadele için iki yıldır uğraşıyoruz, yabancı kaynakları tariyoruz, tatmin edici bir yöntem bulamamistik. Bu yıl kirazimizda pek meyve yok ve benlesme dönemi geldi, zamanı geçirdik gibi, ancak visnemizde deneyebiliriz belki. Kiraz sineği için uygulama nasıl olacak? Uygulama aralıkları?
merhabalar sayın meyveli tepe, kurutmalık olarak incir üretimi yapmaktayım. incirler hasata yaklaştığında gece yağan çiy incir üzerinde leke yapıyor bu da kaliteyi düşürüyor. kaolin kilini yayıcı yapıştırıcıyla atıp çiy ile temasını kesmeyi ümit ediyordum fakat yazılarınızı okuduktan sonra düşüncemin tam tersi bir etki yaratabileceğini okudum. sizin bu konuda görüşlerinizi ve tevsiyelerinizi okumak isterim. saygılarımla…
İncirin çiy ile temasının kesilmesinden maksat gece nemi ile ıslanmaması ise, evet, var olan kaolinlerin tümü hidrofilik (ıslanabilir) olduğu için bunu engelleyemez. Hidrofobik kaplamalı (ıslanmayan) malzeme olsaydı -ki yok- meyvenin ıslanmamasını sağlayabilirdiniz.
Çiy, damlalar halinde meyvede kalıyor ve çiy taneciklerinin değdiği yerlerde benekler şeklinde iz yapıyor ve bunu engellemek istiyorsanız, kaliteli malzemeden ince ve homojen bir kaplama, çiy taneciklerindeki nemi yüzeye yayacağı için benekler şeklinde iz kalmasını engelleyebilir.
Bu yazıda, gazete kağıdı üzerine, sadece kağıt, hidrofilik kaolin + gazete kağıdı, hidrofobik kaolin + gazete kağıdı ile yaptığımız bir deneme de var. Size fikir verebilir.
Merhabalar meyvelitepe, bu yaz izmirde havalar çok sıcaktı ve bizim incir üzüm sonbahar gibi yaprak döktü fazla sıcaklardan olduğunu düşünüyoruz bunlar için kaolin kili uygulasaydık faydası olur muydu ? Çok teşekkürler şimdiden.
Tek sebep güneşin vurduğu yüzeylerde oluşan aşırı yüksek sıcaklık ve UV yanıklığı ise evet, uygun optik özelliklere sahip kaolin ile nisbeten işe yarardı.
Merhaba Meyvelitepe size Adana’dan yazıyorum.Yayla evimizde biraz agacimiz var malesef meyvelerimiz hep kurtlaniyor.Ağaç sayımız az ama çeşit olsun diye farklı ağaçlar var.Vişne ve kiraz kurtlandi döküldü sıra elmaya geldi😞ağaçta çok az kaldı.Dökülen meyvelerin imha edilmesi gerektiğini okudum nasıl yapabiliriz imha işlemini?Önceki meyveler kaldı bahçede hatta toplayıp kenara döktüm kompost olsun diye.Uzattım ama aslında yazmak istediğim çok şey var daha.Teşekkür ederimm.
Bence hiç uğraşmayın, dokülen döküldüğü yerde kalsın, faydası zararından çok olur. Biz de öyle yapıyoruz. Bu yüzden dolayı bir problem yaşamadık. Bu tavsiyeyi, yere dökülen meyvelerde bulunan larvaların pupa olup burada kışı geçirme varsayımına göre söylüyorlar. Arazisinde doğal hayat bulunan bahçelerde bunun pek bir anlamı yok, bu zararlıların hepsi kanatlı, gelecek olan uçup geliyor zaten.
Çok teşekkür ederim en son topladıklarımı,daha önce gömdüklerimi ne yapacağım diye düşünüyordum☺Kaolin arayışına başlayacağım inşallah ama aklımda deli sorular var.Kaolin uygaliktan sonra meyve büyüdükçe koruyuculuğu devam edecek mi yüzey genisleyecegi için?Sonrasinda kullanılan tuzak yem ilacının insanlara zararı var mı?Ağaçlarda bu yem atışı nasıl yapılacak yerdeki sebzeyi anladım ama ağaçta tutturamazsak?…
Düşen meyveleri gömüyorsanız en iyisi bu zaten. İçinde larva varsa da dışarı çıkamaz. Meyve büyüdükçe yeni, tazeleme uygulaması yapmak gerekir. Zehirli yem kısmi uygulama denen yöntemde ağaca kaplama yapılmıyor, sadece güneyden 1-2 metrekarelik alana çok iri damlalarla 1-2 kez atış yapılıyor. İlaçlı yem iri damlalar halinde yapraklara yapışıyor. Kullanılan ilaç tercihan emniyetli ama küçük miktarı sineklere etkili spinosad olmalı. Herhangi bir riski yok. Kaolin uygulanmışsa, çoğu zaman bu uygulamaya gerek olmuyor. Sinek yoğunluğunun aşırı yoğun olduğu yıllarda ek tedbir olarak düşünülmeli.
Sayın Meyvelitepe Yetkilisi Merhaba,
Kaolin uygulaması ile aşağıya detaylarını yazdığım Fındık zararlılarından hangilerine karşı etkin mücadele edebileceğim konusunda bilgi sahibi iseniz yardımcı olabilirseniz çok sevinirim.
ZARARLI ADI
Külleme – Phyllactinia guttata – Erysiphe (sect. Microsphaera) sp.
Dalkıran (Xyleborus dispar)
Fındık koşnilleri (Parthenolecanium spp.)
FINDIK KOKARCASI (Palomena prasina)
FINDIK FİLİZ GÜVESİ (Gypsonoma dealbana)
TEKE BÖCEĞİ (Oberea linearis)
MAYIS BÖCEĞİ (Melolontha melolontha)
Daldelen (Lymantor Coryli)
Fındık bakteriyel yanıklığı (Xanthomonas arboricola pv.corylina)
Fındık kurdu (Curculio nucum)
Amerikan beyaz kelebeği (Hyphantria cunea)
FINDIK KOZALAK AKARLARI (Phytoptus avellanae, Cecidophyopsis vermiformis)
Son yıllarda özellikle Külleme ve Amerikan Beyaz Kelebeğine önlem alınmazsa çok büyük zararlar veriyor. Külleme önlenmez ise fındık üürünü yenmeyecek derecede acı oluyor. Amerikan Beyaz Kelebeği ise tırtıla dönüştükten sonra çığ gibi çoğalıp tüm ağaçların yapraklarını yiyerek ağaçları fotosentez yapamaz hale getiriyor ve ağaçlar kurumaya kadar gidiyor.
Uzun zamandır Kimyasal zehir kullanmamanın yollarını arıyordum, gecikmeli de olsa bloğunuza rast geldim ve bu kaolin uygulaması beni çok umutlandırdı.
Saugılarımla,
Mesajınız için teşekkür ederiz.
Listelediğiniz Fındık Hastalık ve Zararlılarına karşı kaolin kullanımı maalesef ümit ettiğiniz ve çiftçiyi tatmin edecek ölçüde fayda sağlamaz. Sağladığını söyleyen olursa da doğru değildir. Bu zararlılara karşı kaolin kullanımının başarı sağladığına dair herhangi bir araştırmaya biz rastlamadık. Sadece fındık kokarcasına karşı yapılmış bir araştırma var, onda da başarı hayli sınırlı. Zararlı nimf’lerinde sadece %11 civarında ölüm saptanmış. Zarar önlenmesi de %20’lerde kalmış.
En büyük zararı yapan zararlı olarak amerikan beyaz kelebeği demişsiniz. Ergini kelebek/güve olan tüm zararlıların larvalarına karşı Bacillus Thuringiensis bakterisini içeren biyolojik preperatlar çok etkilidir. Erginler için feromonlu delta tuzaklarının yanı sıra larvalara karşı bu bakterinin kullanılması herhangi bir zehir uygulamasından daha etkildir. Bu içerik, aynı zamanda filiz güvesine karşı da etkilidir. Uygulamayı larvalara temas ettirecek şekilde kısmi olarak yapabilirsiniz. Bu yüzden de iyi gözlemci olmak gerekir.
Külleme hastalığının birinci nedeni, uygun hava sıcaklığında bağıl nemin de yüksek olması durumunda hava akımının yetersizliğidir. Bu ortam, sporların çimlenip yapraklarda mildiyö şeklinde kendini göstermesine sebep olur. Bu yüzden uygun budama dahil çok dikkat edilmeli ve mutlaka yeterli hava akımı temin edilmelidir. Buna rağmen uygun ortamı bulduğunda hastalık etmeni kendini gösterecektir.
Bu hastalığa karşı organik olarak alınabilir bir dizi önlem var. Önlemlerin bazıları aynı zamanda başka hastalık ve zararlıya karşı da etkili olabilir. Söz gelimi, yazlık yağlar hem külleme hem kabuklu bitler hem de akarlara karşı etkili olabilir. Esansiyel yağlardan hazırlayacağınız bir emülsiyon, küllemeye karşı etkili olurken, aynı zamanda kabuklu bit, akarlar ve bakteriyel hastalıklara harşı etkili olabilirler. İçeriğinde yağ bulunan preperatlar kükürtlü içeriklerle zaman bağımsız olarak uyumsuzdur, dikkat edilmeli. Yine yağ içeren içerikler uygulamadan 3 gün önce mutlaka fitotoksite testi yapılmalı, 3 gün boyunca problem görülmez ise uygulanmalı.
Neticesi, kaolin uygulaması fındıkta sıcaklık stresi için uygun zamanda uygulandığı taktirde genel olarak faydalı olacaktır. Fakat listelediğiniz zararlı ve hastalıklar için maalesef öneremeyeceğiz. Hasbelkader bir şekilde kaolin kullanırsanız da ıslanan ama içine su çekmeyen kalsine kaolin uygulamalısınız ki, mantar sporlarının çimlenmesi için ekstradan bir ortam yaratmayın. Zaten de sıcaklık stresi için UV ve IR ışınımlarını daha fazla yansıtma özelliği sadece kalsine kaolinde vardır. Fakat, külleme probleminin yoğun olduğu bir bahçede kaolin kaplaması küllemeyi maskelediği için geç farketmenize de neden olabilir. Mantar hastalıklarına karşı etkili olan kaolin sadece hidrofobik (suyu iten – ıslanmayan) kaolindir. Bu malzeme de sadece literatürde incelenmiş ama böyle bir ürün piyasaya hiç çıkmamıştır. Yani sattığı malzemenin hidrofobik olduğunu iddia eden bir satıcı varsa çiftçiyi kandırıp satış yapmak için yalan söylüyordur. Hidrofobik kaolin su ile karışmadığı için sadece toz olarak atılabilir, öyle bir araç da yok zaten, malzeme de yok.
İlginiz için çok teşekkür ederim.
Kaolin kili uygulandığında, yapraklar üzerine yapışan partiküller nedeniyle böceklerin rahatsız olduğunu okuyunca, belki tırtıllar da bu yaprakları yiyemez diye düşünmüştüm. Demek ki yanılmışım. Bu zararlıyla kimyasal mücadele de gerçekten çok zor. Bahçede ilaçlama yapsam bile etraftaki kilometrelerce uzaktaki bir bahçe mücadele yapmasa ve ya geç kalsa çok hızlıca çoğalıp yayılıyor. O yüzden bahçeye gelmesini engelleyecek bir yol olup olmadığını araştırıyordum. Bu tırtıllar diğer tırtıllara göre çok farklılar. Örneğin lahanalardaki tırtıllara kuşlar ve tavuklar bayılıyorken, bu tırtılı toplayıp tavuklara veriyorum yemiyorlar.
Küllemeyle ilgili yazlık yağ önerinizi, etrafımda hiç kullanımı olmadığı için biraz araştırdım fakat fındıkta kullanıldığına yönelik bir doküman bulamadım. Yine de bu bahar, bahçemin küçük bir bölümünde deneme yapıp, sonuçlarını gözleyeceğim.
Geri dönüşünüz için tekrar teşekkür ediyorum. Bloğunuzdan son derece faydalı bilgiler edindim ve her yazınızı ilgi ile takip ediyorum.
Tırtıl için bakteri içeren biyolojik ilaç çok etkili. Başka bir şey aramaya ihtiyaç yok. Piyasada farklı markalar halinde bulunabiliyor.
Merhaba öncelikle çok faydalı sayfanız var minnettar olmamak elde değil kaolin kilinde oneriniz yerli mi ithal mi tavsiyeniz farklı birçok üretici var faydali olanin ithaller olduğu yönünde duyumlarim var kısa süreli uzun sureli diye nasıl bir formulasyon uygulanabilir ve canlı bakteri EMA vb ile beraber atilabilir mi /kullanılabilir mi simdiden teşekkür ederim
Halihazırda, rafine edilerek saflaştırılmış, kalsine edilmiş ve ortalama tanecik boyutu 1 mikrona indirilmiş yerli kaolin yok. İthal olanların da hepsi bu standartlarda değil. Malzeme saf ve tanecik boyutu uygun olsa dahi, bitkilerde fotosentez kaybı yaşanmaması için kalsine edilmiş olması gerekiyor. Bu yazımızda piyasada bulunabilen doğru speklerdeki malzemeleri yazmıştık.