Apartman Dairesinde Kolay Kompost Yapımı

Şehirden kaçıp bir kır evinde yaşamaya başlayınca ilk karşılaştığımız ve acilen çözmek zorunda kaldığımız sorunlardan biri çöpler oldu. Artık her akşam kapımızı çalıp çöplerimizi alan bir yardımcımız olmadığı gibi, biriktirdiğimiz çöpleri gelip alabilecek bir hizmet dahi almamız söz konusu değildi. Bu süreçte kır evinde çöplerle başa çıkmak için araştırmalar yaparken pek çok yöntemle tanıştık. Başta bokashi, derken sıcak kompost, soğuk kompost, solucan kompostu ve bunun gibi seçeneklerin hemen hepsini denedik. Topraktan aldıklarımızın hiç değilse bir kısmını tekrar iade etmemize olanak veren, toprağımızı müthiş zenginleştiren, verimini, canlılığını artıran kompost, yani çürümüş organik atıklardan gübre yapımı artık her zamanki işlerimizden biri.

Sonuçta, bahçeli bir evde en hızlı, en az emek ve zaman isteyen bir çözüm olduğu için solucan kompostu yönteminde karar kıldık. Sebze, meyve gibi bitkisel atıkları solucanlara vermeden önce biraz bekletmenin daha iyi sonuç verdiğini anlayınca bu malzemeleri sıkıştırarak biriktirmeye başladık. Bu sırada ilginç bir gözlem yapma imkanımız oldu. Biriktirmeyi yaptığımız kapaklı kovada belli miktarda kağıt, karton karıştırılan organik atıklar, içine her hangi bir mikroorganizma başlatıcı eklemediğimiz halde kokuşup bozulmak yerine turşulaşıyordu.

Bu yöntemin, balkonsuz bir dairede veya sitelerde yaşayan, ancak geri dönüştürülen atıkları ayırıp organik çöpleriyle uğraşacak zamanı ve kompost kullanma ihtiyacı olmayan, ancak yiyecek atıklarını çöpe atarken gezegenin iklim değişikliğinden, giderek artan atıklarla kirlenmesinden ve aç insanların dramından rahatsızlık duyarak vicdanı sızlayanlar için kolay bir çözüme dönüşebileceğini farkedince ortaya “apartman dairesinde kolay kompost yapımı” çıktı.

Adım adım kolay kompost yapımı:

1. İlk olarak doğada %100 çözünebilen bir poşet seçiyoruz. Neyse ki bir çok firma artık bu tür poşetleri tercih ediyor.

2. Poşetimizi bir çöp kovasına yerleştiriyoruz. Ardından, parlak olmayan kağıtlar, gazete kağıtları, ilaç prospektüsleri, mukavva kutu parçaları, tuvalet kağıdı ruloları, karton kutular, kağıt havlu ve benzeri malzemelerimizi toparlıyoruz. Dikkat, üzeri ince naylon film tabakası ile kaplı karton kutuları kullanamıyoruz.

Keşke ambalaj üreticileri bu konuda daha bilinçli olsa ve janjanlı ambalajlar yerine geri dönüşebilir olanlara ağırlık verse. Aynı mantıkla keşke gazeteler ve dergiler de gereksiz parlak sayfalar yerine zararsız mürekkeplerin kullanıldığı geri dönüştürülebilir kağıtlar kullanmayı tercih etse.

3. Elimizdeki kağıt atıklarını keserek veya yırtarak küçültüyoruz. Hazırladığımız poşetin dibine çok kalın olmayan bir tabaka halinde döşüyoruz.

Bu malzemeleri bir kenarda biriktirmek iyi oluyor, keserek veya yırtarak önceden hazırlama işine belki küçükler de zevkle katılabilir. Hatta evde yırtmaya, kemirmeye meraklı genç köpeklerden bile bu işte yardım almak mümkün; biz denedik; çekiştir, kopar oyunu epey eğlenceli.

4. Sıra geldi çöpümüzün komposta dönüşümünü hızlandırmak ve kolaylaştırmak için laktik asit bakterilerinden yardım almaya. Bu iş için biz evdeki ekşi mayadan bir kaşık alıp suda erittik. İstenirse bu sıvı spreyli bir şişeye doldurulabilir veya doğrudan kaşıkla serpiştirilebilir. Hazırda ekşi maya yoksa, azıcık yoğurt veya kefir de aynı işi görecektir; bokashi tozu veya benzeri hazır bir ürün kullanmak da mümkün. Ancak gözlemlerimize göre bu yöntemde hiç bir hızlandırıcı maya v.s. kullanmadan dahi, bu kadar hızlı olmasa bile, çoğu zaman aynı sonuca ulaşılabiliyor.

5. Hazırladığımız sıvıyla poşetin içine attığımız kağıt parçalarını hafifçe nemlendiriyoruz.

6. Artık organik atıklarımızı atabiliriz. Aşırı küflü olmayan, bayatlamış veya ayıklamadan arta kalan sebzeler, meyveler, bunların kabukları, çekirdekleri; çay, kahve, çay poşeti atıkları gibi poşeti delmeyecek türden, hemen tüm organik atıkları bu çöpe karıştırmakta bir sakınca yok. Suyu süzdürülmüş pişmiş yemek, et, süt ürünü artıkları da aşırıya kaçmadan aynı poşete atılabilir.

7. Poşetimiz çöple doluncaya kadar, her kullanımda içindeki havayı çıkarıp, ağzını sıkıca kapatıyoruz. Hatta üzerine küçük bir taş veya benzeri bir ağırlık koymak daha da iyi olabiliyor, çünkü poşettekilerin hava almaması faydalı bakterilerin hızlı çalışabilmesi açısından çok önemli.

8. Poşeti doldururken aralarda ince tabakalar halinde kırpıntı kağıtları kullanmaya devam ediyoruz. Gözleme imkanı olursa, bir kaç gün içinde poşetteki çöplerin ekşimsi ve hatta turşumsu koktuğu, pamuksu bembeyaz bir küf tabakası oluştuğu farkedilecektir. Her türlü fermantasyonda olduğu gibi bunda da leş kokusu dediğimiz çok rahatsız edici kokular bir şeylerin yanlış gittiğine işarettir; bu durumda çöpe biraz daha maya, yoğurt v.s ile biraz daha kağıt kırpıntısı  eklemek sorunu çözebilir.

9. Poşet tamamen dolunca ağzını hiç hava almayacak şekilde kıvırıp sıkıca bağladıktan sonra kapıya gelen görevliye teslim edebilir veya çöpe atabilirsiniz. Belki, çöplerdeki geri dönüşebilir atıkları toplayanlar için poşet üzerine tahta kalemiyle poşeti yırtmamaları için minik bir uyarı notu yazılabilir.

Tekrar hatırlatalım, tabii ki bahçesi veya kompostu değerlendirme imkanı olanların torbanın içeriğini gömmesi veya solucanlara vermesi çok daha uygun olur.

Yeri gelmişken yazımızı, “Bu zahmete neden girmeliyiz?” sorusunun yanıtına da bir göz atarak tamamlayalım.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre, her yıl insanların tüketimi için üretilen gıdaların üçte biri (yaklaşık 1.3 milyar tonu) atık olarak çöpe gitmektedir. Meyve, sebze ve kök bitkiler en yüksek oranda ziyan olan gıda grubudur. Kaybolan veya ziyan edilen gıdalar, su, toprak, enerji, emek gibi kaynakların tüketilmesine, gereksiz sera gazları üretimine, dolayısıyla küresel ısınma ve iklim değişikliğine katkıda bulunmaktadır.

Gıda ve bahçe atıkları, ağaç parçaları ve işlenmiş gıda atıkları gibi organik çöpler, küresel toplam çöp miktarının yaklaşık %46’sını; kırpıntı kağıtlar, karton ve mukavva kutular, kağıt torbalar, gazete ve dergiler, kağıt bardaklar ve benzerlerini içeren kağıt atıkları ise toplam çöpün % 17’sini oluşturmaktadır. Genellikle gömülen bu tür çöpler yavaş yavaş çürürken, yüksek oranda, küresel ısınmada özellikle etkili olan, sera gazı da dediğimiz metan gazı da çıkartmaktadır.

Görüldüğü gibi bir poşet çöpü ciddiye almak ne kadar da önemli, elini taşın altına koyarak bunu başaranlar arttıkça belki de çöp dağları zamanla bereketli topraklara dönüşebilir.

Not: Bu yazıyı bol bol paylaşmanızı dileriz.

 

Yazımıza ilişkin sorulardan bazı konuları yeterince açıklığa kavuşturmadığımızı farkettik. Gelen sorulara göre kısa bir güncelleme:

  1. Bu kompost neden poşette yapılıyor? Bu kompostu yapıp atarsak kime, ne faydası olacak?

Bu kompostun poşette yapılmasının nedeni, hazırlanışında kolaylık sağlamanın yanı sıra, çöpe atılan organik ve kağıt atıkların gittikleri çöp yığını içinde çürürken sera, metan gibi gezegene zararlı gazlar çıkarmak yerine, faydalı bakterilerin yardımıyla, kısa zamanda canlı ve verimli toprağa dönüşmesini sağlamak. Doğada çözünebilen bir poşet yaklaşık 3 ila 6 ay sonra çözünebiliyor; tarifteki gibi hazırlandığında poşetin içindekilerin fermantasyonu ise 2-4 hafta içinde tamamlanıyor.

Dolayısıyla, bu kompostu yapmaktaki asıl amacımız, atıklarımızın çöp yığınları altında veya gömüldüğü yerde kısa sürede, gezegene zarar vermeden toprağa dönüşmesini sağlamak. Zira biz insanlar, bu kadar hızlı tükettiğimiz ve kirlettiğimiz güzel gezegenimizde giderek yaşam için tehdit haline geliyoruz, o yüzden bir an önce elimizden geleni yapmayı gelecek kuşaklara borçluyuz.

2. Poşette yapılan bu kompostu bahçemizde değerlendirmek istersek ne yapmalıyız?

Yazıyı yazarken, bahçeleri olanların kompost işini bahçelerindeki kapaklı bir kovada yapabileceklerini varsayarak, açıklama yapmamıştık. Ancak anlaşılan kentte yaşayıp belli aralıklarla bahçelerine giden veya bahçeli evde olduğu halde kompost yapma olanağı bulamayan dostları hesaba katmamışız.

Öncelikle belirtelim ki, bu kompost bilinen bokashi yöntemlerine bir alternatif, çünkü özel bokashi kovası vs. ihtiyacını ortadan kaldırıyor. Ancak tarifte doğada çözünebilir poşet önermemizin nedeni, bunların yıllarca kaybolmayan plastik poşetlerden nispeten daha iyi olması. Her ne kadar doğada çözünen poşetler zaman içinde mikro partiküllere ayrılsalar da içerdikleri petro-kimyasal maddeler ortadan kaybolmaz. Bu nedenle doğada çözünebilen poşetler sadece diğer naylon, plastik poşetlere bir alternatiftir.

Dolayısıyla bu kompostu bahçede değerlendirmek isteyenlerin, poşeti en az 2 ila 4 hafta ağzı sıkıca kapalı, hava almayacak şekilde beklettikten sonra boşaltarak gömmelerini veya varsa solucan yemi olarak kullanmalarını tavsiye ederiz. Böylece poşetin petro-kimyasal içeriği bahçenin toprağına karışmamış olur. Bokashi usulündeki gibi gömülen kompost kısa sürede dönüşerek toprağı zenginleştirecektir. Genel uygulama, bahçede, bu karışımların ekilecek yerlerin yanına gömülmesidir. Bu şekilde bitkiler köklerini uzatarak ihtiyaçları olanı alabilirler.

3. Poşette yapılan bu kompostu balkondaki saksı bitkileri için nasıl kullanabiliriz?

Saksıda kullanmadan önce kompost, bir önceki yanıtta belirttiğimiz gibi, en az 2 ila 4 hafta ağzı sıkıca kapalı, hava almayacak şekilde bekletilmelidir. Fermantasyonu tamamlanan poşet içeriği için, tıpkı bokashideki gibi, saksı dibine orta kalınlıkta toprak döşenmeli, poşet içeriği boşaltıldıktan sonra kalınca bir toprak tabakasıyla örtülmelidir. Evde, balkonda akıntıya karşı altına bir tabak ve üzerine de su geçirmez bir kapak yerleştirilir. Mümkünse 1-2 ay bekledikten sonra artık saksıya ekim yapılabilir. Poşetle birlikte neden gömülmemesi gerektiğini 2. yanıtta açıkladık.

4. Bu kompostu bahçemize gömmeden gübre yapmak için nasıl değerlendirebiliriz?

Bunun için en az 30 litrelik, dibi iri ve çok delikli bir saksı seçilmelidir. Saksı dibi yaklaşık 5 cm. kadar toprağa gömülecek şekilde gölge bir yere yerleştirilir. Üzerine hava geçirecek, ancak su geçirmeyecek bir kapak kapatılır. Saksının dibine kağıt kırpıntılarıyla bir tabaka hazırlanır ve poşet içeriği dökülür, üzeri yine kağıt kırpıntılarıyla örtülerek kapak kapatılır. Saksı tamamen dolduktan sonra 2-3 cm toprak ile örtülüp kapak kapalı olarak bırakılır. Bu şekilde bahçedeki solucan nüfusu deliklerden saksıya girip kompostunuzu solucan gübresine çevirip işlerini bitirince gider. Bir kaç ay sonra tamamen solucan gübresine dönüşmüş bu toprağı saksıdan alıp gübre olarak kullanabilirsiniz.

52 Comments

  1. Daha önce bokashi deneyen biri olarak bu tarifin daha kolay olduğunu gördüm. Bunu kesinlikle deneyebilirim. Çok teşekkürler paylaşım için 🙂 Sevgiler,

  2. Bu ve bundan önce verdiğiniz sayısız bilgi ve yaptığınız paylaşımlar için çok teşekkür ederim. Gerçek anlamda eşimle benim idolümüzsünüz! 🙂

    Daha önce bu işlemi, torbayı toprağa gömerek yaptınız mı? Yaptıysanız, kompostlaşma süresi yaklaşık ne kadar sürüyor?

    Saygı ve sevgilerimizle.

    • Teşekkür ederiz,iltifat ediyorsunuz:)
      Biz bu yöntemi torbayı toprağa gömerek denemedik, çünkü bu tür torbaların bozunma süresi 3 ila 6 ay alıyormuş, dolayısıyla bahçeye poşetle gömmek iyi olmaz. Bunun yerine tıpkı bokashi yöntemindeki gibi hava almayan ortamda en az 2-4 hafta bekledikten sonra poşetin içindekileri boşaltarak gömmek daha faydalı olur.

  3. Merhabalar, öncelikle verdiğiniz bilgiler için çok teşekkür ederim. Bu yaptığımız kompostu bahçemizde kullanmak için ağzını bağladığımız poşet ile birlikte toprağa gömüyoruz ve bir süre bekliyoruz. şeklinde anladım, doğru mu acaba?
    Saygılar

    • Merhaba, doğrusu bu tarif çöp dağlarını eritmeye yönelikti. Beklenen, poşetlerin bozunma süresince içindekilerin fermente olup kompostlaşarak toprağa can verir hale gelmesi. Bahçede kullanmak isteyenlerin de bu tariften faydalanmak isteyeceğini düşünmemiştim. Bu sistem aslında bir çeşit bokashi olduğuna göre bahçede kullanmak isteyenlerin poşet dolduktan sonra, en az iki ila dört hafta poşetin içine hava girmediğinden emin olarak beklemeleri gerekir. Böylece poşet içinde fermantasyon devam eder. Çöp turşulaştıktan sonra, tıpkı bokashi gibi poşetten boşaltılıp gömülmesi mantıklı olur, zira poşet %100 çözünüyor olsa da bu epey bir zaman alabilir. Bu bilgileri güncelleme olarak yazıya da ekleyeceğim, soru için teşekkürler:)

    • Anlatım süper ve anlaşılır biraz önce ilk kompostumu yaptım sayenizde. Dogaya katkısı olmasi dilegiyle..🙏🍀 umarım başarılı olur. …🍀🍀

  4. Kompost yazılarınızı okumuş ve araştırmış olmama rağmen vakitsizlikten bir türlü yapamadım. Tek yaptığım toplanan sebze atıklarını bahçenin bir köşesine atmak. En azından çöp dağları oluşmasın diye. Sorularımın cevaplarını yorumlarla almış bulunmaktayım. Toprağa dökerek gömeceğimiz için elde olan %100 çözünmeyen poşet kullanabiliriz sanırım.

    • Fermantasyondan sonra boşaltarak toprağa gömecekseniz yapım esnasında elinizdeki doğada çözünmeyen poşetlerden kullanabilirsiniz elbette.

  5. merhaba, apartmanda kompost yapım tarifinizin diğer tariflerden çok daha kolay olduğunu fark etmem üzerine cesaretlenip kompost işine giriştim; ancak şu anda olmadığını görüyorum. genelde gündüzleri kapta biriktirdiğim organik atıkları geceleri kompost kovasına götürdüğüm için kovada biriken suyu görememişim. yani ilk deneyimim olmadı sanırım. bu saatten sonra ne yapabilirim yoksa yeniden mi başlamalıtım? diğer konu bütün kompost tariflerinde kovalara delik açılıyor hava alması sağlanıyor siz poşeti sıkıca bağlamamızı hava almaması gerektiğini belirtiyorsunuz,, acaba diğerleriyle farkı nedir? çok teşekkür ediyor harikulade günler diliyorum. diğer taraftan karıştırmak, yiyacekleri küçük küçük doğramak vb de gerekiyormuş sanırım kompost hakkında en temel bilgileri bilmeden işe girişince sonuç verimli olmuyor. 🙂

    • Anladığım kadarıyla bu tarifte oksijene ihtiyaç yok ve torbanın ağzını sıkıca kapatmakta dışarıdan gelebilecek diğer bakterileri engellemek için yapılan bir önlem

      • Bu tarif oksijensiz ortamda lactobacillus ailesi bakterilen fermantasyonuna dayanıyor. Ağzını kapatmanın amacı oksijen girişini engellemek.

  6. Ağzı sıkıca kapatılınca oksijensiz solunum yapan bakteriler çalışıyor (anaerobik solunum ), bu yüzden toprağın 20-30 cm altına gömülmesi tavsiye ediliyor, değil mi? Toprak yüzeyine yakın olursa toprakta aerobik (oksijenli solunum) yapan bakterilerle rekabet etmeleri gerekir aksi taktirde ve hangisinin galip çıkacağını bilemeyiz. Diğer havalandırılan kompostlarda gömmek gerekmiyor. Teşekkürler…

  7. Bulundugumuz ortama gore kompostlasma surecine solucanları ekleyerek solucan humusu yapmak mumkun. Ozel malzemelere gerek yok. Dogal ortam, dogadaki gibi. Toprak solucanlari bu isi gayet guzel yapiyor. En guzeli ve basiti topraktaki solucan nufusunu arttirmak. Buna, gezen tavuk, meyve sebze yetistirmeyide eklerseniz, masanobu fukuoka nin dogal tarimi olur.

  8. Merhaba,
    Araştırdığım kadarıyla laktik asit bakteri grubuna girmiyor sanıyorum ancak paketlerde satılan kuru hamur mayası (saccharomyces cerevisiae) bu yazınızda bahsedilen kompost hızlandırıcısı olarak kullanılabilir mi?
    (Sıcak kompost yığınında kullandığımda yığın sıcaklığını arttırmama yardımcı olmuştu).
    Teşekkür ederim.

    • Sıcak kompostta saccharomyces cerevisiae’nin bir etkisinin olacağını sanmıyorum. Sıcak kompostta uygun C:N oranı, yeterli nem ve oksijen sağlandığında ilk birkaç günde mezofilik bakteriler dominant olur ve ortamı termofilik bakteriler için hazırlar. Devamında termofilik bakteriler ortama hakim olarak sıcaklığı 65 dereceye kadar çıkartırlar ve koşulların uygunluğu devam ettikçe bir kaç haftaya kadar hakimiyetleri devam eder. Sonrasında tekrar mezofilik bakteriler dominant olur. Bu aşamada aktinomisetler ve mantarlar da devreye girerek kompost yığınındaki yavaş ayrışma süreci başlar.

      Bu yazıda bahsedilen kompost türü oksijensiz ortamda fermantasyona dayalı olduğu için sıcak komposttakinden farklı. Saccharomises türü mayalar ekmekte kabondioksit kabarcıklarına sebep oluyorlar. Şeker tüketip alkole çeviriyorlar. Çöpün fermantasyonunda işe yarayacakları şüpheli. Biz zaman zaman ekşi maya koyuyoruz ancak ekşi mayada hakim organizmalar lactobaillus ailesinden bakteriler. Burada da laktik asit üreten bakterilere ihtiyacımız var.

  9. Verdiginiz egitici konular için çok teşekkürler bu yötnemle okulumuzun atıklarını degerlendirecegim.

  10. Verdiğiniz bilgiler için çok teşekkürler. Bu poşet kompostu metodunu, poşet içeriği fermente olduktan sonra apartman bahçesine gömmek için uygulamayı düşünüyorum. Peki poşet yerine plastik, kapaklı ufak bidonlarda yapsam, sonra da 4 hafta sonra gömsem aynı sonucu alır mıyım?

  11. Ben de sebze atıkları ve kurumuş otları üst kısmında delikler açtığım pet şişelere doldurdum ama sonra da bol bol su ekledim. taze hayvan gübresi gibi kokuyorlar şimdi… 3 aydır da bahçenin bir köşesinde bekliyolar… okuduklarıma göre süreç fermentasyondan çok bildiğin çürüme…baya kötü kokuyorlar çünkü… elimdeki 6 şişe atığı ne yapmamı önerirsiniz?
    ancak şunu farkettim ki, 1 aylıkken, şişedeki sıvıyı bitkilere döktüğümde, yine kötü kokuyorlardı, bitkiye iyi geldiğini farkettim…bunu neye bağlayabiliriz acaba?

  12. Meyve ve sebze artıklarını evde sıvıya dönüştürüyorum.Direkt toprağa verebilirmiyim.Bekletmemmi getekir.
    Teşekkürler

  13. Merhaba, bokashi kovası hazırlarken illa dibine musluk koymak Şart mı? 2 tane 20 litrelik plastik yoğurt kovasını üsttekinin altına delikler açarak iç içe geçirsek ve her akşam üsttekini kaldırıp alttaki kovanın dibinde biriken suyu bir sulama kabına döksek olmaz mı acaba :)? teşekkürler

    • Musluk gerekli değil, hatta konan musluk kovadaki sıvının tamamının boşalmasını sağlayamadığı için sakıncalı bile olabilir. Biriken sıvıyı iki günde bir bile başka bir yere alsanız olur.

      • Ben kovaların altına, fermentasyon sonrası çıkacak sıvıyı emebilecek kadar kırpılmış oluklu mukavva koyuyorum. Atıkların su bırakma kapasitesini göz önünde bulundurarak (örneğin karpuz kabukları, karnabahar yapraklarına göre çok daha fazla sıvı bırakıyor) kovanın hacminin 1/4-1/5 oranında mukavva çoğu zaman yeterli oluyor. Atıkları sıkıştıp en üstüne de hava bariyeri olarak poşet sıkıştırıyorum. Sonuç her zaman başarılı oluyor.
        Selam ve saygılar…

  14. Merhaba, bu değerli bilgi için çok teşekkürler. Ekşi maya olmaz ise yoğurt da olur yazmışsınız. Orayı tam anlamadım. Yoğurdu suya karıştırıp bu suyu içine mi sıkalım 🙂 teşekkürler

  15. Sevgili meyvelitepe,bahçemize gidene kadar 15 gün beklettiğimiz kompostu bekleme süresini nerede bekletip maç ne kadar uzatabiliriz? Çok teşekkür ederim

  16. Merhaba. Çok faydalı bilgiler paylaşıyorsunuz. Benim merak ettiğim bir şey var. Solucanlar asit oranı çok artınca rahatsız oluyorlar ki bu sizin de belirttiğiniz bir şey. Acaba bu kompostu solucanlara verirsek asit anlamında onları rahatsız etme ihtimali var mı? Hayvan gübresi kullananlar havalandırmayı tavsiye ediyorlar. Sizce bu nasıl etkiler?

    • Biz, bu şekilde hazırladığımız mutfak atıklarını senelerdir solucanlarımıza veriyoruz. Sadece içine yeterince kırpılmış kağıt eklemeye dikkat edilmeli. Kağıt yüksek oranda karbon içerdiği için solucanlar için uygun bir besin karışımı sağlanmış olur.

  17. Merhaba,
    Sizi çok samimi bulduğum için bir soru sormak istedim. Yıllardır evimde kendi yoğurdumu yaparım. Ancak bu senenin başında sirke yapmaya merak sardım ve arkasından da Bokaşi kompostosu yapmaya başladım. Ayrıca yıllardır kullandığım ekşi mayam da dolapta duruyor. Bu süre zarfında bir süre sonra yoğurtlarım tutmamaya başladı. Nohut ile yeniden maya yaptım olur gibi oldu ama 1 ay içinde yine bozuldu.Çiğ süt, günlük pastörize süt hepsini denedim. Bir başkasından aldığım maYa ile denedim gene yoğurdumsu tatlı birşey oldu. En sonunda ben sorunu evde çok fazla mayalanma süreci olmasına ve evin ve dolabın florasının değişmesine, yoğurt mayalarken havadan bulaş olmasına bağladım. Yıllardır yaptığım yoğurdu yapamıyorum. Başınıza hiç geldi mi? Ve bir öneriniz var mı dır? Ek olarak yaptığım sirkeleri içinde analarıyla aynı kavanozda ağzı hava alacak şekilde tutuyorum. Hepsini süzsem şişelere koysam bozulur mu? İçine tuz veya başka bir madde eklemeli miyim? Nasıl bir yol izlemeliyim? Çok teşekkür ediyorum. 🙏

  18. Merhaba, yazınız çok faydalı olmuş. Çok teşekkür ederim kendi adıma. Bir şey sormak istiyorum. Bokashi kompostu yapmak istiyorum. Bunun için hazırlanan starterlar ve talaşın ıslatılıp kurutulması vs evde zor olduğunu düşünüyorum. Bunun yerine de aynı şeklde ekşi maya eklesem olur mu acaba? Zaten ekşi mayalı ekmek yaptığım için her zaman fazla mayam oluyor evde

  19. Merhaba,
    Öncelikle paylaştığınız bilgiler için teşekkür ederim. Evde kompost yapmak isteyenler için oldukça kapsamlı bir paylaşım olmuş. Yaklaşık 10 gündür anlattığınız yöntemle kompost yapmaya çalışıyorum. Aralara kağıt parçaları serpiştirip üzerlerine yoğurt döküyorum. Henüz poşette herhangi bir köpürme beyazlaşma görmedim ancak bugün minik meyve sineği gibi uçuşan sinekler gördüm. Acaba bir yerde hata mı yaptım yoksa sürecin doğal akışı bu şekilde mi, sormak istedim. Sevgilerimle,

  20. Merhaba,
    Bu “apartman tipi” kompost modelini kendi iki bebekli ve meraklı kopekli kosullarıma nasıl uyarlarım diye dusundum, kahverengi ve yeşil kompost malzemelerini %50-50 oranla 1,5 litrelik plastik şişelerde biriktirmeye basladım. Yogurt/maya koymadım. Mutfak tezgahında dogrudan ışık almayan bir kosede elimin altında pratik oldu. Şimdilik hala içlerini mutfak artıklarıyla dolduruyorum, aralıklarla içeriğini dibe dogru bastırarak şişede yer açıyorum. Kompost içeriği takla atmamıs oluyor. henuz 3-4 hafta bekletme aşamasına gelmedim. Size danısmak isterim,

    Şişenin agzını hava almaycak sekilde kapattıgımda içinde gaz oluşuyor. Ben bu gazı gunde birkaç defa şişe kapağını hafif aralayarak bosaltıyorum. Sizce şişe 3-4 hafta hiç açılmadan beklerse bu gaz patlama riski oluşturur mu? Mutfak tezgahımda patlayan gübre riski olmasın 🙂

    3-4 haftanın sonunda da şişeleri ters cevirip evin yanındaki arsada gölge bir yerde topraga saplamayı dusunuyorum. solucanlar veya diğer yararlılar saksıya deliklerinden girebiliyorsa pet şişenin girişini de bulabilirler diye umuyorum. Sizce bu yontem işe yarar mı? Şişenin üst tarafında hava deliği acmak gerekir mi?

    Hedefim bahara kadar kendi kompostumu üretebilmek. Daha once bahcede gıdaya uygun bir bidonda kompost hazırladım ama mutfakta elimin altında bir çözüm daha cok işime gelir.

  21. Vuhuuuu

    Çok detaya inmeden yaptım koydum kaloriferin kenarına.. veee hemen beyaz tabak oluşmuş.. çok mutluyum… Teşekkürler 🎊🥳

  22. Merhaba bu şekilde yaptığınız kompostta sıvı çıkmadı mı? Sormamdaki amaç bokashi kovalarının altında bi vana bulunuyor ordan sıvısını alıyorlar sizinkinde nasil oluyor?

  23. Köy yerinde ev ve bahçe yapabileceğim bir yer satın aldım. Ev ve bahçe için taslak çalışmalar devam ediyor, bu arada İstanbul’daki işlerimi devretme çalışmaları sürüyor. Bu yazı bahçede geçirebilmek için ön hazırlıklarım sürüyor.
    Bahçe için youtube üzerinde çeşitli videolar izlerken, bazı konularda birbiri ile çelişen paylaşımlarla karşılaştım. Bunun üzerine videolar yerine online okumalara yöneldim, araştırırken agaçlar.net’i oradan da bu bloğu buldum.
    Üç gün içerisinde neredeyse blogun tamamına yakınını okudum.
    Kompost hazırlama, toprağı zenginleştirme, sebze adaları, zehir kullanmadan zararlı mücadelesi gibi bir çok konuyu okudum.
    Kaolin ve EM’yi en önemli iki materyal olarak zihnime kazıdım. Bunların temini ve kullanım şeklini tam olarak anlamasam da işin içine girdikçe kavrayabileceğimi düşünüyorum.
    Çok güzel ve ihtiyaç duyabileceğim her şeyi bulabileceğim bir blog olmuş, emeğinize sağlık.

  24. Verdiğiniz bilgiler için teşekkür ederiz. Benim danışmak istediğim ceviz bahçem var. Sizin söylediğiniz gibi mutfak atıklarını poşetler koyup köye götürüyorum. Ama bazen 1 ay bazen 1.5 ay sürüyor götürüp gömmek. Bu süre zarfında çöp poşetlerinde bekliyor ve malum hava 21 derecenin çok altında. Köye solucan alıp büyük çukura gömüp solucan kompostu peşindeyim. Bana bir yöntem önerebilirmisiniz?

  25. Merhaba,

    Bir kaç haftadır sitenizi ilgi ile takip ediyorum. Öncelikle bu kadar detaylı teknik bilgileri herkesle paylaşma cömertliğini göstermenizden ötürü öncelikle sizleri tebrik ediyor ve devamında teşekkürlerimi sunmak istiyorum.

    Sitenizi aşama aşama okuyorum. Henüz bu zaman zarfında 1/3’ünü ancak okuyabilmişimdir sanırsam.

    Cevap verebilirseniz size bir hususu sormak istiyorum. Bende Bokashi kovası yaparak kompost yapmaya başladım. Henüz ana lakto serumum yeni oldu ve aktif serum haline gelmesi için 15 güne ihtiyacım olacak. Ben o sebeple yoğurt suyuna biraz pekmez damlatarak kağıt ve ince ahşap kırıntılarını onunla ıslatıyorum. Mamafih neredeyse 12 gün oldu tek bir damla bile bokashi sıvısı alamadım. Acaba kağıt ve talaşı fazla mı kullanıyorum diye düşündüm, tekrar kontrol ettiğimde onu da zat-ı alilerinizin zikrettiği miktarda ancak kullanmış olduğumu gördüm. Kokusu turşu gibi kokuyor ve zannımca onda bir sorun görülmüyor. Kompost balkonda duruyor bu sıralar havalar geceleri 5-10 derece arası oluyor. Acaba yeterli ısıya ulaşamadığı için kompost süreci yavaş mı ilerliyor?

    Kompost sürecini kova dolsa bile uzatmak bu zikredilen hususlar ışığında mantıklı mıdır acaba?

    Hayatınızda her daim güzellikler, çalışmalarınızda ise kolaylıklar diliyorum.

    Sinan

    • Sinan bey mesajınız için teşekkür ederiz.

      Bokashi sıvısı almak bir amaç değil, kullandığınız malzemenin fazla sulu olması durumunda LAB bakterileri de içeren sıvının kovada kalıp kontamine olmasına meydan vermeden alma işlemidir. Zamanında alınırsa da bitkilerinize faydalı olur. Kullandığınız malzeme fazla sulu olmadığında, ya da kağıt kırpıntısı vb. ile fazla suyun emilmesi sağlandığında ayrıca bir sıvı akıntısı olmayabilir, bu gayet normaldir. Bizim bu yazımız zaten fazladan bir su kalmayacak şekilde atıkları turşulaştırmak için hazırlandı.

      Yoğurt suyu kullanmışsınız. Yoğurt suyu da en az iki tür LAB içermesine rağmen başka LAB üreten süreçlerdeki kadar çeşitli olmaz. Böyle bir durumda, elinizde kendi kurduğunuz ve en az 15 gün olgunlaşmış sağlıklı turşu varsa onun suyundan kullanmanızı öneririm. Fermentasyon süreçlerinde, ilk günden itibaren çeşitli LAB türleri nöbetleşe görev yaparlar. Nöbeti devralan her tür kendinden öncekilere göre daha asitik bir ortama dayanarak besinlerindeki farklı şeker çeşitlerini tüketirler. En sona da fermentasyon sahnelerinin astsolisti sayılan L.Plantarum kalır. Bu sürecin tipik döngüsü en güzel turşuda görülür. Bu yüzden L.Plantarum zengini turşu suyunu aşılama için kullanabilirsiniz.

      Esasen, lakto serum dahil, hiç bir aşılayıcı eklenti kullanmadan da bokashi yapmak mümkündür. Kompostlamaya çalıştığınız atıkların yüzeylerinde çeşitli LAB türleri zaten vardır. Sadece hava almasını önleyerek mükemmel bokashi yapabilirsiniz. Biraz ustalaşınca ikide bir laktoserum vb. ile uğraşmanıza da gerek yok. Bokashi sürecinin kritik noktası malzemenin hava almasını engellemektir. Bunu iyi yapamazsanız, ister lakto serum ister başka bir şey kullanın hemen kokusu ağırlaşmaya ve bazen de kokuşmaya başlar.

      Bokashide, kırpılmış kağıt karton kullanabilirsiniz fakat lignin (odun) içeren ahşap talaşı kullanmanızı önermem. Bunun da sebebi, lignin’in parçalanması süreci çok uzundur ve bokashi’nizdeki turşulaşmış malzemelerinizi toprağa dönüştürdüğünüzde dahi çok uzun süre ilk günkü gibi kalırlar.

      Başka bir not, Bokashi bir kompost değildir. Çeşitli kompost başlatma süreçlerinden biri dersek yanlış olmaz. Turşulaştırdığınız atıkları ne yapacağınıza bağlı olarak sonraki aşamalar şekillenecektir.

      • Merhaba,

        Cevap yazma nezaketini esirgemediğiniz için birinci olmak üzere teşekkür ediyorum. Bendeniz için oldukça detaylı ve teknik bilgiler içeren mesajınızın muhteviyatı için ise ikinci olmak üzere teşekkürü nezaketin bir gereği sayıyor ve şükranlarımı sunuyorum.

        Haddizatında kompost ile alakalı postlarınızın son üçü dışındakileri okudum, filhakika kompost bahsinde sizin son tahlilde solucan kompostunda karar kıldığınızı da bir kaç kez okumuştum. Bende solucan beslemeye karar verdim, lakin bu babta müspet bir ilerleme kaydetmek ve akabinde solucan kompostu aşamasına geçmek istiyorum. Nihayetinde solucanı apartman dairesinde ve balkonda beslemek, aile meclisinde biraz tereddütle karşılandı. O tereddüt bahsinin geride bırakılabilmesi için birazda Bokashi sıvısı elde etme gayretim… EM için Lactobasil serumu da sanırım bazı faydaları sağlıyor, Bokashi ile bu bitkilerde ki gelişimi destekleyebilirsem ve bunları balkon bahçemizdeki çeşitli çiçek ve mahdut sebzelerimiz için kullanır ve müspet ilerleme kaydedebilirsem solucan aşamasına geçmek ve sizin önerdiğiniz solucan kompostu çayını hazırlamak istiyorum.

        ***Bu aşamada şunu da sormak cüretini göstermek isterim müsaadelerinizle, solucan kompost çayı hazırlanırken kullanılacak hava pompası akvaryumlar için hava sağlayan motorlardan olabilir mi? Yoksa başka bir motor öneriniz olabilir mi? Bendeniz bahçe işleri ile çocukluğumun belirli bir bölümünde babaannemin bahçesinde uğraşarak geçirmiştim, doğrusu yıllar hızla geçtiği için bazı bilgiler son derece bulanıklar… Ayrıca o günlerde soluncan vs bilinmeyen mefhumlardı…

        Turşu suyu tavsiyenizi hemen yarın uygulamaya başlayacağım. Bazen çok derinlemesine düşünmek bütünü kaçırmamıza neden oluyor. Bunu nasıl akıl edemediğime hayret ediyorum şu anda.

        *** Bir sualimde kompost hazırlanırken kullanılacak kağıt parçaları ile alakalı olacak. Zat-ı alileriniz kompost yapılırken üzerinde plastik film tabakası olanlar dışında ki kağıtların kullanımını salık vermişsiniz. Bendenizin suali de bu bağlamda olacak, fotokopi ve yazıcıdan alınan kağıtlarını kağıt öğütme makinesinde öğütüyoruz, kağıtlar beyaz kağıt haliyle, bunların kullanımında bir olumsuzluk görür müsünüz? Mümkün mertebe karton da kullanmaya gayret ediyorum ama her zaman mümkün olamıyor ne yazık ki…

        Selam ve saygılarımla,

        Sinan

        • Sinan bey, Yaptığınız bokashi’yi toprağa gömerek veya benzeri bir şekilde kullanma imkanınız yok ise solucan maması olarak kullanmak yapılabilecek en iyi şey. Bizim arazimiz büyük ama buna rağmen ikide bir toprağı deşip bokashi gömmek yerine sadece solucan maması olarak kullanıyoruz.

          Kompost çayı havalandırmasını güçlü olmak şartıyla akvaryum pompasıyla yapabilirsiniz. Vereceğim linkteki tipte olan akvaryum kompresörleri biraz dırıltılı çalışsa da çok iyi performans veriyor. https://www.evcilal.com/urun/resun-aco-001-electromanyetik-hava-kompresoru

          İçinde plastik olmadığı müddetçe, gazete kağıdı dahil her türlü kağıdı iyice kırpılmış halde kompostta kullanabilirsiniz. “Beyaz A4 kağıtları kullanmayın, onlar ağartılmıştır” diyenler olsa da, bu söylem 20 -30 sene önce ortadan kalkan dioxin üreten bileşikler kullanılarak yapılan ağartma işlemi ile ilgidir. Uzun bir süredir böyle bir sakınca yok.

          Kolaylıklar dilerim

  26. Merhaba, solucan gübresine ekşi maya su karışımı fısfısla sıkabilir miyiz? Bir de solucan gübresinde kapak kapalı olunca nem oluşuyor bu normal bir durum mu? Havanın yeterli olup olmadığını nasıl anlarım? Çok teşekkür diyorum bilgiler için

    • Solucan gübresi, solucanın sindirim sisteminden geçmiş komposttur. Bu durumdaki malzemeye ne diye ayrıca fısfıs yapacaksınız ki? Blog’da solucan gübresi ile ilgili 8 bölümlük bir yazı dizisi var, onlara bir göz atmanızı öneririz.

Bir yanıt bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.


*